Truy xuất nguồn gốc nông sản có bắt buộc không?

Truy xuất nguồn gốc nông sản có bắt buộc không? Đây là câu hỏi được nhiều hộ kinh doanh, doanh nghiệp sản xuất và phân phối nông sản quan tâm trong bối cảnh hội nhập và yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường. Việc truy xuất nguồn gốc không chỉ liên quan đến tuân thủ quy định pháp luật mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến niềm tin của người tiêu dùng, khả năng cạnh tranh và cơ hội xuất khẩu. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích chi tiết cơ sở pháp lý, lợi ích thực tiễn, đồng thời cung cấp quy trình áp dụng truy xuất nguồn gốc nông sản theo quy định hiện hành. Qua đó giúp các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực nông sản hiểu rõ liệu việc áp dụng truy xuất có bắt buộc hay không, cũng như những giải pháp để triển khai thuận lợi, tiết kiệm chi phí và đảm bảo tính minh bạch.

Tổng quan về truy xuất nguồn gốc nông sản 

Khái niệm truy xuất nguồn gốc nông sản

Truy xuất nguồn gốc nông sản là quá trình thu thập, ghi chép và quản lý toàn bộ thông tin liên quan đến sản phẩm nông nghiệp, từ khâu sản xuất, thu hoạch, chế biến, vận chuyển cho đến khi đến tay người tiêu dùng. Mỗi sản phẩm sẽ được gắn một mã định danh (mã QR, mã số, mã vạch) chứa dữ liệu cụ thể về địa điểm sản xuất, đơn vị chịu trách nhiệm, quy trình trồng trọt và tiêu chuẩn chất lượng áp dụng.

Khái niệm này không chỉ dừng lại ở việc xác định “sản phẩm đến từ đâu”, mà còn mở rộng đến việc đảm bảo tính minh bạch, an toàn và khả năng truy cứu trách nhiệm khi có sự cố về chất lượng. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, việc áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc đã trở thành tiêu chuẩn bắt buộc nếu muốn đưa nông sản ra thị trường lớn như châu Âu, Mỹ hay Nhật Bản.

Vai trò và tầm quan trọng trong chuỗi cung ứng

Trong chuỗi cung ứng nông sản, truy xuất nguồn gốc giữ vai trò cốt lõi, bởi nó tạo ra sự minh bạch giữa nhà sản xuất, doanh nghiệp phân phối và người tiêu dùng. Trước hết, hệ thống này giúp kiểm soát chất lượng sản phẩm từ gốc, giảm thiểu rủi ro liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm. Đồng thời, khi xảy ra sự cố, việc truy xuất nhanh chóng cho phép cơ quan quản lý và doanh nghiệp xác định chính xác lô hàng gặp vấn đề để xử lý kịp thời, hạn chế thiệt hại.

Ngoài ra, truy xuất nguồn gốc còn giúp nâng cao uy tín và thương hiệu nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Các nước nhập khẩu thường yêu cầu minh bạch thông tin sản phẩm; do đó, nông sản có hệ thống truy xuất rõ ràng sẽ dễ dàng đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật, tăng cơ hội xuất khẩu. Đối với người tiêu dùng trong nước, thông tin minh bạch cũng tạo niềm tin, khuyến khích họ lựa chọn sản phẩm an toàn, chất lượng. Có thể nói, truy xuất nguồn gốc không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là chìa khóa để ngành nông nghiệp phát triển bền vững.

Truy xuất nguồn gốc nông sản có bắt buộc không? 

Trong những năm gần đây, khái niệm truy xuất nguồn gốc nông sản trở thành một yêu cầu quan trọng đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh và phân phối nông sản tại Việt Nam. Truy xuất nguồn gốc không chỉ giúp cơ quan quản lý kiểm soát chất lượng sản phẩm, bảo đảm an toàn thực phẩm mà còn gia tăng niềm tin nơi người tiêu dùng và mở rộng cơ hội xuất khẩu. Vậy, truy xuất nguồn gốc nông sản có bắt buộc không? Câu trả lời phụ thuộc vào từng bối cảnh pháp lý và mục đích tiêu thụ sản phẩm.

Cơ sở pháp lý theo Nghị định, Thông tư hiện hành

Luật An toàn thực phẩm 2010: Quy định cơ sở sản xuất, kinh doanh nông sản phải có trách nhiệm cung cấp thông tin về nguồn gốc, xuất xứ để phục vụ công tác quản lý và truy cứu trách nhiệm khi có sự cố về chất lượng.

Nghị định 15/2018/NĐ-CP và Nghị định 43/2017/NĐ-CP: Yêu cầu ghi nhãn hàng hóa, thể hiện rõ nguồn gốc, thành phần và ngày sản xuất.

Thông tư 74/2018/TT-BTC và các văn bản của Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn: Hướng dẫn áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử, đặc biệt đối với nông sản phục vụ xuất khẩu.

Như vậy, khung pháp lý đã bước đầu thiết lập yêu cầu bắt buộc và khuyến khích truy xuất nguồn gốc, tùy theo loại hình sản phẩm và thị trường tiêu thụ.

Những trường hợp bắt buộc áp dụng (xuất khẩu, siêu thị, OCOP…)

Xuất khẩu: Các thị trường lớn như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc đều yêu cầu sản phẩm nông sản phải có truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Nếu không đáp ứng, hàng hóa khó được thông quan hoặc có thể bị trả về.

Phân phối tại siêu thị, chuỗi cửa hàng: Hầu hết các hệ thống bán lẻ hiện đại tại Việt Nam đều bắt buộc nhà cung cấp phải áp dụng truy xuất nguồn gốc, thường thông qua mã QR để người tiêu dùng dễ dàng kiểm tra.

Chương trình OCOP và VietGAP: Các sản phẩm muốn tham gia chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) hoặc đạt chứng nhận VietGAP, GlobalGAP đều phải áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc để đảm bảo minh bạch và đáp ứng tiêu chuẩn.

Sản phẩm có nguy cơ cao: Một số mặt hàng nông sản tươi sống, dễ hư hỏng như rau củ, trái cây, thủy sản buộc phải có cơ chế quản lý nguồn gốc để phục vụ việc kiểm tra chất lượng.

Trường hợp khuyến khích nhưng chưa bắt buộc

Kinh doanh nhỏ lẻ, chợ truyền thống: Hiện nay, các hộ kinh doanh nhỏ lẻ tại chợ dân sinh chưa bắt buộc áp dụng truy xuất nguồn gốc, nhưng cơ quan quản lý vẫn khuyến khích để tạo uy tín và tăng sức cạnh tranh.

Một số sản phẩm chế biến quy mô nhỏ: Những cơ sở sản xuất thủ công, quy mô hộ gia đình có thể chưa bị buộc phải áp dụng, nhưng khi tham gia các chuỗi cung ứng lớn thì yêu cầu này gần như là tất yếu.

Thị trường nội địa chưa khắt khe: Người tiêu dùng trong nước đang dần quan tâm đến truy xuất nguồn gốc, nhưng pháp luật mới dừng ở mức khuyến khích, chưa áp dụng bắt buộc đồng loạt cho tất cả các mặt hàng.

👉 Kết luận: Truy xuất nguồn gốc nông sản có bắt buộc không? – Có, nhưng tùy từng trường hợp cụ thể. Với hàng xuất khẩu, siêu thị, OCOP hoặc sản phẩm có nguy cơ cao, việc truy xuất là bắt buộc. Trong khi đó, với kinh doanh nhỏ lẻ, đây là yêu cầu khuyến khích. Tuy nhiên, xu thế chung cho thấy việc áp dụng truy xuất nguồn gốc sẽ dần trở thành tiêu chuẩn bắt buộc để nông sản Việt Nam nâng cao giá trị, hội nhập và phát triển bền vững.

Lợi ích khi áp dụng truy xuất nguồn gốc nông sản 

Trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe về chất lượng và tính minh bạch, việc áp dụng truy xuất nguồn gốc nông sản không chỉ là xu thế tất yếu mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp, người tiêu dùng và cơ quan quản lý. Đây là công cụ giúp nâng cao giá trị nông sản Việt Nam, tăng cường niềm tin và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp.

Đối với doanh nghiệp và hộ kinh doanh

Nâng cao uy tín thương hiệu: Sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng giúp doanh nghiệp, hộ kinh doanh dễ dàng chinh phục khách hàng trong nước và quốc tế.

Thuận lợi trong xuất khẩu: Nhiều thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản yêu cầu nông sản phải có mã truy xuất nguồn gốc. Việc đáp ứng tiêu chuẩn này giúp doanh nghiệp mở rộng cơ hội xuất khẩu.

Hạn chế rủi ro pháp lý: Truy xuất nguồn gốc giúp doanh nghiệp chứng minh chất lượng và sự tuân thủ quy định nếu có tranh chấp hoặc kiểm tra từ cơ quan chức năng.

Quản lý sản xuất hiệu quả: Doanh nghiệp có thể kiểm soát quy trình từ trồng trọt, thu hoạch, chế biến đến phân phối, từ đó giảm thiểu thất thoát và nâng cao hiệu suất.

Đối với người tiêu dùng

Tăng cường niềm tin: Người tiêu dùng dễ dàng kiểm tra thông tin sản phẩm qua mã QR hoặc tem điện tử, từ đó yên tâm hơn khi lựa chọn.

Đảm bảo an toàn sức khỏe: Biết rõ nguồn gốc, quy trình sản xuất, chứng nhận VSATTP giúp người mua lựa chọn sản phẩm an toàn, tránh hàng giả, hàng kém chất lượng.

Quyền lợi minh bạch: Người tiêu dùng có cơ sở để khiếu nại hoặc yêu cầu bồi thường nếu phát hiện sản phẩm không đạt tiêu chuẩn như đã công bố.

Đối với cơ quan quản lý

Tăng hiệu quả giám sát: Hệ thống truy xuất nguồn gốc giúp cơ quan quản lý dễ dàng kiểm tra, theo dõi quy trình sản xuất – phân phối nông sản.

Hỗ trợ xử lý vi phạm nhanh chóng: Khi phát hiện sản phẩm kém chất lượng hoặc mất an toàn, việc truy xuất nguồn gốc giúp nhanh chóng xác định nguyên nhân và đơn vị vi phạm.

Thúc đẩy chính sách minh bạch: Đây là cơ sở để Nhà nước xây dựng và triển khai các chính sách quản lý nông nghiệp hiện đại, nâng cao giá trị sản phẩm nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

✅ Tóm lại, việc áp dụng truy xuất nguồn gốc nông sản mang lại lợi ích toàn diện cho cả doanh nghiệp, người tiêu dùng và cơ quan quản lý. Đây là giải pháp then chốt để đảm bảo an toàn thực phẩm, nâng cao thương hiệu và phát triển ngành nông nghiệp theo hướng bền vững, minh bạch và hội nhập quốc tế.

Xem thêm : Điều kiện VSATTP cơ sở sản xuất ca cao theo quy định mới 2025

Quy trình truy xuất nguồn gốc nông sản theo quy định 

Bước 1 – Đăng ký và lựa chọn phương thức truy xuất

Để thực hiện truy xuất nguồn gốc nông sản theo quy định, trước hết tổ chức, hợp tác xã hoặc hộ kinh doanh cần đăng ký với cơ quan quản lý nhà nước hoặc đơn vị cung cấp giải pháp công nghệ truy xuất. Hiện nay, có hai hình thức phổ biến:

Truy xuất truyền thống: thông qua hồ sơ, sổ sách, nhật ký sản xuất.

Truy xuất điện tử: sử dụng hệ thống phần mềm, tem điện tử, mã QR để quản lý dữ liệu.

Tùy vào quy mô sản xuất, yêu cầu thị trường (nhất là khi phân phối vào siêu thị hoặc xuất khẩu), đơn vị có thể lựa chọn phương thức phù hợp. Với nông sản tại TPHCM và các tỉnh, truy xuất bằng mã QR đang được khuyến khích để đảm bảo tính minh bạch, nhanh chóng và dễ kiểm tra.

Bước 2 – Thiết lập mã số, mã QR

Sau khi lựa chọn phương thức truy xuất, cơ sở sản xuất tiến hành đăng ký mã số truy xuất cho từng loại nông sản. Các bước gồm:

Liên hệ Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng hoặc đơn vị dịch vụ để cấp mã số, mã QR.

Thiết kế tem nhãn truy xuất gắn trên bao bì, thùng hàng hoặc trực tiếp lên sản phẩm.

Mỗi mã QR sẽ chứa thông tin về lô hàng, ngày sản xuất, cơ sở sản xuất, quy trình chế biến.

Việc sử dụng mã số và mã QR giúp sản phẩm minh bạch, thuận tiện cho cơ quan chức năng, siêu thị, nhà phân phối và người tiêu dùng kiểm tra. Đây cũng là yêu cầu quan trọng trong hoạt động xuất khẩu sang các thị trường như EU, Mỹ, Nhật Bản.

Bước 3 – Ghi chép thông tin sản xuất, chế biến, phân phối

Đây là giai đoạn cốt lõi để đảm bảo hệ thống truy xuất nguồn gốc hoạt động hiệu quả. Chủ thể sản xuất cần ghi chép đầy đủ:

Thông tin sản xuất: giống cây, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, ngày gieo trồng/thu hoạch.

Thông tin chế biến: quy trình sơ chế, bảo quản, đóng gói, kiểm nghiệm chất lượng.

Thông tin phân phối: ngày xuất kho, đơn vị phân phối, siêu thị/đại lý tiếp nhận.

Các dữ liệu này cần được cập nhật thường xuyên vào sổ tay sản xuất hoặc phần mềm quản lý truy xuất điện tử. Nhờ vậy, toàn bộ hành trình của sản phẩm từ nông trại đến tay người tiêu dùng đều minh bạch, rõ ràng.

Bước 4 – Quản lý, cập nhật và kiểm tra thông tin

Sau khi thiết lập hệ thống truy xuất, cơ sở sản xuất nông sản phải duy trì công tác quản lý và cập nhật dữ liệu thường xuyên.

Định kỳ rà soát quy trình ghi chép, đảm bảo thông tin chính xác, không bị thiếu sót.

Cập nhật dữ liệu khi có thay đổi về lô hàng, phương pháp sản xuất hoặc đối tác phân phối.

Kiểm tra thực tế: Cơ quan quản lý nhà nước có thể tiến hành thanh tra, kiểm tra ngẫu nhiên để xác minh thông tin truy xuất.

Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập, nhiều hệ thống siêu thị và thị trường xuất khẩu yêu cầu sản phẩm nông sản phải có truy xuất nguồn gốc đạt chuẩn quốc tế. Do đó, việc duy trì và quản lý thông tin truy xuất không chỉ là tuân thủ pháp luật mà còn là lợi thế cạnh tranh để khẳng định uy tín thương hiệu nông sản Việt Nam.

✍️ Tóm lại, quy trình truy xuất nguồn gốc nông sản theo quy định bao gồm 4 bước: đăng ký phương thức truy xuất – thiết lập mã số/mã QR – ghi chép thông tin sản xuất, chế biến, phân phối – quản lý và cập nhật dữ liệu. Đây là giải pháp minh bạch giúp sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn siêu thị, thị trường trong và ngoài nước, đồng thời nâng cao niềm tin từ người tiêu dùng.

Các phương pháp và công nghệ truy xuất nguồn gốc phổ biến 

Trong bối cảnh thị trường nông sản, thực phẩm và hàng tiêu dùng ngày càng yêu cầu minh bạch, việc áp dụng các phương pháp và công nghệ truy xuất nguồn gốc trở thành yếu tố bắt buộc để tạo niềm tin với người tiêu dùng và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Hiện nay, có ba nhóm phương pháp phổ biến được áp dụng tại Việt Nam và trên thế giới.

Truy xuất truyền thống qua hồ sơ, sổ sách

Đây là phương pháp lâu đời, chủ yếu dựa trên việc lưu giữ hồ sơ, chứng từ và sổ sách trong suốt quá trình sản xuất – kinh doanh. Ví dụ: ghi chép quá trình nuôi trồng, nhật ký sản xuất, hóa đơn vận chuyển và kiểm định chất lượng. Ưu điểm của phương pháp này là chi phí thấp, dễ triển khai cho hộ kinh doanh nhỏ. Tuy nhiên, nhược điểm là thiếu tính minh bạch, dễ xảy ra gian lận, giả mạo giấy tờ và gây khó khăn khi truy xuất ngược dòng trong chuỗi cung ứng phức tạp.

Truy xuất điện tử bằng mã QR, Blockchain

Trong kỷ nguyên số, mã QR được xem là công cụ phổ biến để truy xuất nguồn gốc. Người tiêu dùng chỉ cần quét mã bằng điện thoại là có thể biết thông tin về nhà sản xuất, ngày sản xuất, chứng nhận chất lượng… Bên cạnh đó, Blockchain đang dần được ứng dụng nhờ khả năng lưu trữ dữ liệu phân tán, minh bạch và khó thay đổi. Công nghệ này giúp kiểm soát toàn bộ quá trình từ sản xuất, vận chuyển đến phân phối, đặc biệt hiệu quả trong lĩnh vực nông sản, thủy sản xuất khẩu. Ưu điểm lớn là tính minh bạch cao, nhưng chi phí triển khai và yêu cầu hạ tầng kỹ thuật cũng khá lớn.

Xu hướng công nghệ mới tại Việt Nam

Tại Việt Nam, xu hướng truy xuất nguồn gốc đang chuyển dịch mạnh sang các nền tảng số hóa, kết hợp giữa mã QR và Blockchain. Ngoài ra, một số doanh nghiệp lớn đã bắt đầu thử nghiệm công nghệ IoT (Internet of Things), gắn chip cảm biến để theo dõi toàn bộ quá trình nuôi trồng, vận chuyển. Chính phủ cũng khuyến khích áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử quốc gia, tạo sự đồng bộ và minh bạch. Đây là bước tiến quan trọng giúp hàng Việt Nam đáp ứng tiêu chuẩn thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản, đồng thời nâng cao giá trị thương hiệu.

👉 Như vậy, từ phương pháp truyền thống đến các công nghệ hiện đại, truy xuất nguồn gốc đang dần trở thành công cụ không thể thiếu để đảm bảo chất lượng, minh bạch và uy tín cho doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Thách thức và khó khăn khi áp dụng Truy xuất nguồn gốc nông sản 

Việc triển khai truy xuất nguồn gốc nông sản là bước đi cần thiết để nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu của thị trường trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, quá trình áp dụng còn gặp nhiều thách thức khiến nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp chưa thể triển khai đồng bộ và hiệu quả.

Chi phí đầu tư ban đầu

Một trong những khó khăn lớn nhất khi áp dụng truy xuất nguồn gốc nông sản là chi phí đầu tư ban đầu cao. Các hệ thống truy xuất thường đòi hỏi đầu tư phần mềm quản lý, tem nhãn QR code, thiết bị kiểm soát chất lượng và cơ sở hạ tầng lưu trữ dữ liệu. Đối với các hộ sản xuất nhỏ lẻ hoặc hợp tác xã có nguồn vốn hạn chế, việc duy trì khoản chi phí này trở thành gánh nặng, dẫn đến tâm lý e ngại khi triển khai.

Thiếu nhân sự và kiến thức quản lý

Một rào cản khác là thiếu nhân sự có chuyên môn trong việc vận hành và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc. Phần lớn nông dân vẫn quen với phương pháp canh tác truyền thống, ít tiếp cận công nghệ thông tin. Do đó, việc yêu cầu ghi chép nhật ký sản xuất, nhập dữ liệu lên hệ thống hay quản lý mã vùng trồng gặp nhiều hạn chế. Điều này khiến tính minh bạch của chuỗi cung ứng chưa đạt chuẩn, khó được chấp nhận ở các thị trường khó tính.

Khó khăn trong việc chuẩn hóa dữ liệu

Để truy xuất nguồn gốc hiệu quả, dữ liệu từ khâu trồng trọt, thu hoạch, bảo quản, chế biến đến phân phối cần được chuẩn hóa và liên kết. Tuy nhiên, ở nhiều địa phương, hệ thống quản lý còn manh mún, dữ liệu thiếu đồng bộ giữa các đơn vị. Việc sử dụng nhiều nền tảng truy xuất khác nhau cũng gây khó khăn trong việc tích hợp, dẫn đến tình trạng thông tin bị phân tán, thiếu nhất quán.

Như vậy, chi phí cao, nhân lực hạn chế và thách thức trong chuẩn hóa dữ liệu là những khó khăn điển hình khi triển khai truy xuất nguồn gốc nông sản. Để khắc phục, cần có sự phối hợp giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người nông dân nhằm xây dựng hệ thống quản lý tập trung, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả áp dụng.

Giải pháp triển khai truy xuất nguồn gốc nông sản hiệu quả 

Tận dụng dịch vụ hỗ trợ truy xuất nguồn gốc

Để triển khai truy xuất nguồn gốc nông sản nhanh chóng và đúng quy định, việc hợp tác với các đơn vị cung cấp dịch vụ hỗ trợ là lựa chọn tối ưu. Các đơn vị này không chỉ tư vấn hồ sơ thủ tục mà còn hướng dẫn thiết kế quy trình sản xuất, xây dựng nhật ký điện tử và đăng ký hệ thống tem – mã QR cho từng sản phẩm. Điểm đặc biệt là các dịch vụ hỗ trợ thường liên kết trực tiếp với cơ quan quản lý nhà nước, nhờ đó quá trình thẩm định và công nhận mã truy xuất diễn ra thuận lợi, hạn chế sai sót. Ngoài ra, hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp còn được hỗ trợ quảng bá, nâng cao giá trị thương hiệu thông qua việc minh bạch thông tin sản phẩm.

Đào tạo và nâng cao nhận thức cho hộ nông dân

Thực tế cho thấy, nhiều hộ sản xuất nông nghiệp vẫn còn thói quen làm thủ công, ít quan tâm đến việc ghi chép nhật ký sản xuất. Điều này khiến dữ liệu đầu vào thiếu chính xác, gây khó khăn cho việc truy xuất nguồn gốc. Vì vậy, cần tổ chức các chương trình đào tạo chuyên sâu về: cách quản lý quy trình canh tác, tiêu chuẩn VietGAP, HACCP, GlobalGAP; phương pháp ghi chép nhật ký nông nghiệp điện tử; và lợi ích lâu dài của việc minh bạch thông tin. Việc đào tạo không chỉ nâng cao kỹ năng mà còn thay đổi nhận thức, giúp người nông dân hiểu rằng truy xuất nguồn gốc không đơn thuần là thủ tục hành chính mà chính là công cụ bảo vệ thương hiệu nông sản, mở ra cơ hội tiêu thụ ở các siêu thị, sàn thương mại điện tử và thị trường xuất khẩu.

Sử dụng phần mềm, hệ thống truy xuất chuyên nghiệp

Trong kỷ nguyên số, việc áp dụng phần mềm quản lý truy xuất nguồn gốc là bước đi tất yếu để đảm bảo tính chính xác và minh bạch. Hệ thống truy xuất chuyên nghiệp cho phép:

Tạo mã QR code duy nhất gắn trên từng sản phẩm hoặc lô hàng.

Lưu trữ toàn bộ thông tin về nguồn gốc giống, quy trình canh tác, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thu hoạch, sơ chế và vận chuyển.

Cho phép người tiêu dùng tra cứu thông tin nhanh chóng chỉ bằng một thao tác quét mã trên điện thoại.

Hỗ trợ doanh nghiệp phân tích dữ liệu để dự báo nhu cầu, kiểm soát chất lượng và đáp ứng yêu cầu xuất khẩu của các thị trường khó tính như Nhật Bản, EU, Hoa Kỳ.

Việc đầu tư hệ thống truy xuất không chỉ là đáp ứng yêu cầu quản lý của Nhà nước mà còn là chiến lược dài hạn để nâng cao giá trị thương hiệu, xây dựng niềm tin với người tiêu dùng và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.

FAQ – Câu hỏi thường gặp 

Truy xuất nguồn gốc có áp dụng cho nông sản bán tại chợ không?

Có. Truy xuất nguồn gốc nông sản không chỉ áp dụng cho hàng hóa phân phối trong siêu thị hoặc chuỗi cửa hàng lớn, mà còn được khuyến khích áp dụng đối với nông sản tiêu thụ tại chợ truyền thống. Dù chưa bắt buộc hoàn toàn trong mọi trường hợp, nhưng nhiều địa phương đã triển khai thí điểm dán tem truy xuất QR cho sản phẩm nông sản bán tại chợ đầu mối và chợ dân sinh. Điều này giúp người tiêu dùng nhận diện rõ nguồn gốc sản phẩm, hạn chế gian lận thương mại, đồng thời nâng cao uy tín cho hộ kinh doanh và người sản xuất.

Doanh nghiệp nhỏ có bắt buộc phải truy xuất nguồn gốc không?

Theo quy định hiện hành, việc truy xuất nguồn gốc là yêu cầu bắt buộc đối với một số ngành hàng đặc thù như thực phẩm xuất khẩu, rau củ quả vào siêu thị, chuỗi phân phối hiện đại. Với doanh nghiệp nhỏ hoặc hộ kinh doanh, pháp luật không bắt buộc trong mọi trường hợp, nhưng việc áp dụng truy xuất nguồn gốc là xu thế tất yếu. Nó giúp sản phẩm dễ dàng được phân phối trong hệ thống bán lẻ lớn, đồng thời đáp ứng yêu cầu của khách hàng và cơ quan quản lý khi cần kiểm tra.

Có cần đăng ký với cơ quan nào khi áp dụng truy xuất?

Tùy theo loại hình sản phẩm và kênh phân phối, hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp có thể cần đăng ký hệ thống truy xuất với cơ quan chuyên môn như Sở Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn hoặc Sở Công Thương. Ngoài ra, nhiều địa phương hiện nay có cổng thông tin truy xuất nguồn gốc riêng, hỗ trợ doanh nghiệp đăng ký, quản lý mã QR và tem điện tử. Việc đăng ký này không chỉ giúp quản lý tập trung mà còn tạo sự minh bạch, nâng cao niềm tin của người tiêu dùng.

Truy xuất nguồn gốc có liên quan đến chứng nhận OCOP không?

Có. Trong quá trình tham gia chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), truy xuất nguồn gốc được xem là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá và phân hạng sản phẩm. Sản phẩm nông sản có tem truy xuất nguồn gốc thường được đánh giá cao hơn, dễ đạt chứng nhận OCOP từ 3 – 5 sao. Ngoài ra, tem truy xuất còn hỗ trợ việc quảng bá sản phẩm, giúp khách hàng dễ dàng kiểm tra thông tin nhà sản xuất, quy trình chế biến, từ đó nâng tầm giá trị và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Truy xuất nguồn gốc nông sản có bắt buộc không? 

Tóm tắt quy định hiện hành và lợi ích thực tiễn

Theo các quy định hiện hành về an toàn thực phẩm và quản lý chất lượng nông sản, việc truy xuất nguồn gốc ngày càng được yêu cầu bắt buộc đối với những mặt hàng kinh doanh trong siêu thị, chuỗi cung ứng lớn hoặc khi xuất khẩu. Hệ thống này không chỉ giúp cơ quan quản lý dễ dàng kiểm soát mà còn mang lại lợi ích trực tiếp cho hộ kinh doanh và doanh nghiệp: đảm bảo minh bạch, nâng cao uy tín sản phẩm, tạo lợi thế cạnh tranh và đáp ứng tiêu chuẩn hội nhập quốc tế. Thực tế cho thấy, nhiều sản phẩm nông sản có hệ thống truy xuất nguồn gốc rõ ràng thường được người tiêu dùng ưu tiên lựa chọn và có giá trị cao hơn trên thị trường.

Lời khuyên và giải pháp cho hộ kinh doanh, doanh nghiệp

Dù chưa áp dụng đồng bộ trên toàn bộ ngành nông nghiệp, nhưng truy xuất nguồn gốc nông sản là xu hướng tất yếu và ngày càng mở rộng. Đối với hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ, việc triển khai có thể bắt đầu từ những giải pháp đơn giản như sử dụng mã QR code, ghi chép nhật ký sản xuất, liên kết với các đơn vị kiểm định chất lượng. Với doanh nghiệp lớn, cần xây dựng hệ thống truy xuất hiện đại, đồng bộ để đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Lời khuyên chung là nên chủ động áp dụng sớm, vừa để tuân thủ quy định pháp luật, vừa tạo nền tảng vững chắc cho thương hiệu và mở rộng thị trường trong tương lai.

Có thể thấy, truy xuất nguồn gốc nông sản không chỉ là xu hướng tất yếu mà trong nhiều trường hợp còn là quy định bắt buộc để sản phẩm đủ điều kiện lưu thông và xuất khẩu. Việc áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc không chỉ giúp doanh nghiệp, hợp tác xã nâng cao uy tín, mà còn góp phần khẳng định chất lượng nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Để tiết kiệm thời gian và đảm bảo tuân thủ đúng quy định, hãy tìm đến các đơn vị tư vấn chuyên nghiệp để được hỗ trợ xây dựng và triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc nông sản nhanh chóng, hiệu quả.