Thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội theo luật mới nhất 2025

Thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội không chỉ là bước đầu tiên giúp hiện thực hóa mô hình kinh doanh hướng đến lợi ích cộng đồng, mà còn là cơ sở pháp lý quan trọng để doanh nghiệp hoạt động minh bạch và hiệu quả. Với sự gia tăng mạnh mẽ về nhu cầu thành lập các tổ chức mang sứ mệnh xã hội, việc nắm rõ quy trình thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội theo quy định mới nhất sẽ giúp các sáng lập viên tiết kiệm thời gian, chi phí và tránh những sai sót phổ biến. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết từ A đến Z, đồng thời giải đáp những vướng mắc thường gặp khi triển khai hồ sơ thực tế.

Doanh nghiệp xã hội là gì?

Định nghĩa theo Luật Doanh nghiệp

Theo Luật Doanh nghiệp Việt Nam, doanh nghiệp xã hội là một loại hình doanh nghiệp được thành lập với mục tiêu chính là thực hiện các hoạt động tạo ra lợi ích xã hội hoặc bảo vệ môi trường. Doanh nghiệp xã hội hoạt động theo mô hình kinh doanh có trách nhiệm xã hội, trong đó lợi nhuận thu được sẽ được sử dụng để tái đầu tư cho các hoạt động mang lại lợi ích chung cho cộng đồng thay vì phân chia cho cổ đông hay các nhà đầu tư.

Khác biệt giữa doanh nghiệp xã hội và doanh nghiệp thông thường

Điểm khác biệt cơ bản giữa doanh nghiệp xã hội và doanh nghiệp thông thường nằm ở mục tiêu hoạt động. Doanh nghiệp thông thường tập trung chủ yếu vào việc tối đa hóa lợi nhuận cho cổ đông và nhà đầu tư. Trong khi đó, doanh nghiệp xã hội ưu tiên song song giữa lợi ích kinh tế và mục tiêu xã hội hoặc môi trường. Doanh nghiệp xã hội tái đầu tư lợi nhuận để phục vụ cho mục đích xã hội, còn doanh nghiệp thông thường có thể phân phối lợi nhuận cho các cổ đông. Bên cạnh đó, doanh nghiệp xã hội thường chú trọng đến sự minh bạch và trách nhiệm xã hội hơn trong hoạt động kinh doanh.

Vai trò và ý nghĩa trong nền kinh tế hiện đại

Trong nền kinh tế hiện đại, doanh nghiệp xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề xã hội bức thiết như nghèo đói, bảo vệ môi trường, tạo việc làm cho các nhóm yếu thế và thúc đẩy phát triển bền vững. Doanh nghiệp xã hội góp phần xây dựng mô hình kinh tế hài hòa giữa lợi ích kinh tế và xã hội, tạo ra giá trị kép cho cộng đồng. Qua đó, doanh nghiệp xã hội không chỉ nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp đối với xã hội mà còn giúp xây dựng nền kinh tế có tính nhân văn, bền vững và công bằng hơn.

Điều kiện để thành lập doanh nghiệp xã hội

Doanh nghiệp xã hội là mô hình doanh nghiệp hoạt động không chỉ vì mục tiêu lợi nhuận mà còn vì các mục tiêu xã hội và môi trường, hướng tới sự phát triển bền vững của cộng đồng. Để thành lập doanh nghiệp xã hội, pháp luật quy định một số điều kiện bắt buộc nhằm đảm bảo tính phù hợp, hiệu quả và đúng đắn trong quá trình hoạt động. Dưới đây là các điều kiện chính để thành lập doanh nghiệp xã hội.

Chủ thể đủ điều kiện thành lập

Chủ thể thành lập doanh nghiệp xã hội có thể là cá nhân hoặc tổ chức, nhưng phải đáp ứng các điều kiện về năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự. Cụ thể:

Cá nhân thành lập phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, không bị hạn chế hoặc mất năng lực theo quy định pháp luật;

Tổ chức thành lập là các tổ chức xã hội, tổ chức phi chính phủ hoặc tổ chức phi lợi nhuận có tư cách pháp nhân hợp pháp;

Các doanh nghiệp khác cũng có thể tham gia thành lập doanh nghiệp xã hội nếu đáp ứng các tiêu chí của mô hình này.

Đồng thời, người đại diện pháp luật của doanh nghiệp xã hội phải có đủ năng lực hành vi và khả năng chịu trách nhiệm trong việc quản lý và điều hành doanh nghiệp theo quy định.

Cam kết mục tiêu xã hội, môi trường

Một trong những điều kiện then chốt để thành lập doanh nghiệp xã hội là cam kết rõ ràng về mục tiêu xã hội và môi trường. Doanh nghiệp xã hội phải đảm bảo rằng:

Mục tiêu hoạt động không chỉ là lợi nhuận mà còn hướng đến các giá trị xã hội như giải quyết các vấn đề về y tế, giáo dục, môi trường, hỗ trợ cộng đồng, phát triển bền vững;

Lợi nhuận chủ yếu được sử dụng để tái đầu tư cho các hoạt động phục vụ mục tiêu xã hội, không phân chia lợi nhuận vượt mức cho các thành viên, cổ đông;

Có cam kết bằng văn bản từ người đại diện pháp luật hoặc các thành viên sáng lập về việc thực hiện đúng các mục tiêu xã hội đã đề ra trong điều lệ doanh nghiệp.

Sự cam kết này là cơ sở để phân biệt doanh nghiệp xã hội với các loại hình doanh nghiệp thông thường khác.

Vốn điều lệ và mô hình quản trị phù hợp

Về vốn điều lệ, doanh nghiệp xã hội không có quy định riêng biệt bắt buộc mức vốn pháp định nhưng cần đảm bảo có vốn đủ để triển khai các hoạt động kinh doanh gắn với mục tiêu xã hội. Tùy thuộc vào quy mô và lĩnh vực hoạt động, doanh nghiệp xã hội có thể xác định vốn điều lệ phù hợp để đảm bảo sự bền vững trong vận hành.

Mô hình quản trị của doanh nghiệp xã hội cũng cần được thiết kế phù hợp với đặc thù hoạt động xã hội. Một số đặc điểm quản trị tiêu biểu bao gồm:

Cơ cấu tổ chức minh bạch, phân chia quyền và trách nhiệm rõ ràng giữa các thành viên, cổ đông;

Quy trình ra quyết định có sự tham gia của các bên liên quan nhằm đảm bảo các quyết sách phục vụ mục tiêu xã hội;

Cơ chế kiểm soát và báo cáo tài chính minh bạch, đảm bảo lợi nhuận được tái đầu tư đúng mục tiêu;

Quy định rõ ràng về phân chia lợi nhuận, ưu tiên lợi ích xã hội lên trên lợi ích tài chính cá nhân.

Sự hài hòa giữa vốn điều lệ và mô hình quản trị phù hợp giúp doanh nghiệp xã hội vận hành hiệu quả và phát huy tối đa tác động xã hội.

Tóm lại, để thành lập doanh nghiệp xã hội, chủ thể cần đảm bảo đủ năng lực pháp lý, cam kết rõ ràng về mục tiêu xã hội và môi trường, đồng thời có vốn và mô hình quản trị phù hợp. Các điều kiện này không chỉ giúp doanh nghiệp hoạt động đúng pháp luật mà còn tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững, có ý nghĩa thiết thực với cộng đồng và xã hội.

Thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội chi tiết

Đăng ký doanh nghiệp xã hội đòi hỏi tuân thủ các bước cụ thể theo quy định pháp luật nhằm đảm bảo tính hợp pháp và minh bạch trong hoạt động. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từng bước trong thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội.

Bước 1 – Chuẩn bị hồ sơ đăng ký

Ở bước này, người thành lập doanh nghiệp xã hội cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ theo quy định gồm:

Đơn đăng ký doanh nghiệp xã hội theo mẫu do cơ quan đăng ký kinh doanh ban hành.

Điều lệ doanh nghiệp xã hội, trong đó ghi rõ mục tiêu xã hội và các quy định quản lý nội bộ.

Danh sách thành viên, cổ đông sáng lập kèm theo chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu.

Giấy tờ chứng minh trụ sở chính của doanh nghiệp như hợp đồng thuê hoặc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và chính xác giúp quá trình thẩm định diễn ra nhanh chóng, tránh việc bị yêu cầu bổ sung hoặc sửa đổi.

Bước 2 – Nộp hồ sơ tại Sở KH&ĐT

Sau khi hoàn thiện hồ sơ, người đăng ký sẽ nộp tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh/thành phố nơi doanh nghiệp đặt trụ sở. Có thể nộp trực tiếp, qua mạng hoặc qua bưu điện.

Cơ quan tiếp nhận sẽ kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ. Nếu hồ sơ đầy đủ, hợp lệ, trong vòng 3-5 ngày làm việc sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp xã hội. Nếu hồ sơ thiếu hoặc sai sót, người đăng ký sẽ được thông báo để sửa đổi, bổ sung.

Bước 3 – Công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp xã hội

Sau khi được cấp giấy chứng nhận, doanh nghiệp xã hội phải thực hiện việc công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.

Nội dung công bố bao gồm: tên doanh nghiệp, địa chỉ trụ sở, ngành nghề kinh doanh, người đại diện theo pháp luật, vốn điều lệ, các thành viên/cổ đông sáng lập và mục tiêu xã hội của doanh nghiệp.

Việc công bố này giúp minh bạch thông tin, tạo điều kiện cho các bên liên quan có thể tiếp cận thông tin doanh nghiệp.

Bước 4 – Đăng ký cam kết duy trì mục tiêu xã hội

Doanh nghiệp xã hội còn phải thực hiện thủ tục đăng ký cam kết duy trì mục tiêu xã hội tại cơ quan đăng ký kinh doanh.

Đây là nghĩa vụ pháp lý nhằm đảm bảo doanh nghiệp duy trì hoạt động vì lợi ích cộng đồng, môi trường và không chỉ tập trung vào lợi nhuận kinh tế.

Nội dung cam kết thường nêu rõ: loại hình doanh nghiệp xã hội, mục tiêu xã hội mà doanh nghiệp cam kết thực hiện và các biện pháp bảo đảm thực hiện cam kết.

Lưu ý về mã ngành nghề khi đăng ký

Khi đăng ký doanh nghiệp xã hội, việc lựa chọn mã ngành nghề phù hợp là rất quan trọng. Các ngành nghề đăng ký cần phải phản ánh rõ hoạt động xã hội, như giáo dục, y tế, môi trường, đào tạo nghề, dịch vụ xã hội…

Ngoài ra, doanh nghiệp xã hội vẫn có thể đăng ký thêm các ngành nghề kinh doanh khác phù hợp với mục tiêu và hoạt động của doanh nghiệp, nhưng mục tiêu xã hội phải luôn được ưu tiên và duy trì trong hoạt động.

Chọn sai hoặc không chính xác mã ngành nghề có thể ảnh hưởng đến phạm vi hoạt động và thủ tục cấp phép sau này.

Việc thực hiện đúng từng bước trong thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội không chỉ giúp doanh nghiệp nhanh chóng đi vào hoạt động mà còn tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững, đáp ứng được các yêu cầu về pháp lý và trách nhiệm xã hội.

Hồ sơ thành lập doanh nghiệp xã hội gồm những gì?

Khi thành lập doanh nghiệp xã hội (DNXH), việc chuẩn bị đầy đủ và chính xác hồ sơ đăng ký là bước quan trọng để doanh nghiệp có thể được cấp giấy chứng nhận hoạt động. Hồ sơ thành lập DNXH có những điểm đặc thù so với các loại hình doanh nghiệp khác do DNXH cần thể hiện rõ mục tiêu xã hội bên cạnh hoạt động kinh doanh. Dưới đây là những giấy tờ bắt buộc trong hồ sơ thành lập DNXH.

Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp

Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp là văn bản do người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp ký tên, trong đó ghi rõ các thông tin cơ bản về doanh nghiệp như tên doanh nghiệp, địa chỉ trụ sở chính, ngành nghề kinh doanh, vốn điều lệ, thông tin người đại diện và các thông tin liên quan khác.

Đối với doanh nghiệp xã hội, giấy đề nghị cần ghi rõ đặc thù của doanh nghiệp là doanh nghiệp xã hội nhằm thể hiện mục đích thành lập không chỉ để kinh doanh mà còn để thực hiện các mục tiêu xã hội, môi trường.

Điều lệ công ty

Điều lệ công ty là văn bản nội bộ quy định quyền, nghĩa vụ của các thành viên, cổ đông cũng như cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp. Điều lệ phải phù hợp với quy định pháp luật và đặc biệt phải thể hiện rõ việc tái đầu tư lợi nhuận cho các mục tiêu xã hội của doanh nghiệp.

Đối với DNXH, điều lệ cần có các điều khoản rõ ràng về cách thức phân phối lợi nhuận, quản trị doanh nghiệp đảm bảo sự minh bạch và trách nhiệm xã hội. Điều này giúp phân biệt rõ DNXH với các loại hình doanh nghiệp truyền thống chỉ tập trung vào lợi nhuận.

Danh sách thành viên/cổ đông

Danh sách thành viên hoặc cổ đông cung cấp thông tin chi tiết về các cá nhân hoặc tổ chức góp vốn, bao gồm họ tên, địa chỉ, số tiền góp vốn hoặc số lượng cổ phần, tỷ lệ sở hữu trong doanh nghiệp. Đây là tài liệu quan trọng để xác định quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan trong doanh nghiệp.

Với doanh nghiệp xã hội, danh sách này cũng cần phản ánh sự đa dạng của các thành viên có thể bao gồm các cá nhân, tổ chức xã hội, nhằm đảm bảo mục tiêu cộng đồng và xã hội được thể hiện trong cơ cấu sở hữu.

Cam kết thực hiện mục tiêu xã hội

Đây là điểm đặc thù quan trọng của hồ sơ DNXH. Doanh nghiệp phải nộp bản cam kết thể hiện rõ việc sẽ thực hiện các mục tiêu xã hội hoặc môi trường đã đề ra trong quá trình hoạt động. Cam kết này thường bao gồm các nội dung như cam kết tái đầu tư lợi nhuận để phát triển các chương trình xã hội, cam kết duy trì hoạt động tạo giá trị xã hội, và các biện pháp giám sát, báo cáo kết quả thực hiện.

Bản cam kết giúp cơ quan đăng ký và các bên liên quan giám sát hoạt động của doanh nghiệp, đảm bảo rằng DNXH không chỉ hoạt động vì mục đích lợi nhuận mà còn thực sự đóng góp tích cực cho xã hội.

Tóm lại, hồ sơ thành lập doanh nghiệp xã hội cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ như giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp, điều lệ công ty, danh sách thành viên/cổ đông và cam kết thực hiện mục tiêu xã hội. Việc chuẩn bị kỹ càng, đúng chuẩn hồ sơ giúp quá trình thành lập DNXH nhanh chóng và thuận lợi, đồng thời tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho hoạt động lâu dài của doanh nghiệp.

Lưu ý khi vận hành doanh nghiệp xã hội sau đăng ký

Tuân thủ các nguyên tắc minh bạch

Sau khi đăng ký, doanh nghiệp xã hội cần đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc minh bạch trong hoạt động quản lý và tài chính. Việc công khai thông tin về hoạt động kinh doanh, nguồn vốn, chi phí và kết quả đạt được sẽ giúp xây dựng lòng tin từ cộng đồng, đối tác và cơ quan quản lý. Minh bạch cũng góp phần ngăn ngừa các hành vi sai phạm, tham nhũng nội bộ, đồng thời nâng cao uy tín và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

Báo cáo đánh giá hiệu quả xã hội định kỳ

Để đánh giá đúng mức độ tác động xã hội, doanh nghiệp xã hội cần thực hiện báo cáo định kỳ về hiệu quả hoạt động xã hội. Báo cáo này không chỉ giúp theo dõi, điều chỉnh các hoạt động sao cho phù hợp với mục tiêu xã hội đề ra mà còn làm cơ sở minh chứng cho các nhà đầu tư, đối tác và Nhà nước về sự đóng góp tích cực của doanh nghiệp. Việc đánh giá này nên dựa trên các tiêu chí cụ thể, đo lường được và được thực hiện một cách khách quan, khoa học.

Cơ chế phân phối lợi nhuận

Doanh nghiệp xã hội phải xây dựng cơ chế phân phối lợi nhuận hợp lý, đảm bảo phần lớn lợi nhuận được tái đầu tư vào các hoạt động xã hội hoặc phát triển doanh nghiệp nhằm gia tăng tác động cộng đồng. Cơ chế này cần minh bạch, rõ ràng và được quy định cụ thể trong điều lệ hoạt động. Việc cân đối giữa lợi ích kinh tế và mục tiêu xã hội là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp duy trì sự phát triển bền vững và giữ được cam kết trách nhiệm xã hội trong dài hạn.

Câu hỏi thường gặp khi làm thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội

Có bắt buộc cam kết xã hội không?

Khi đăng ký doanh nghiệp xã hội, cam kết thực hiện các mục tiêu xã hội là một yếu tố quan trọng và thường được yêu cầu. Doanh nghiệp xã hội phải chứng minh rõ ràng rằng hoạt động kinh doanh của mình nhằm giải quyết các vấn đề xã hội hoặc môi trường nhất định. Cam kết xã hội giúp doanh nghiệp khẳng định sứ mệnh và mục tiêu phát triển bền vững, đồng thời tạo lòng tin với nhà đầu tư, đối tác và cộng đồng. Mặc dù không phải lúc nào cũng có mẫu cam kết bắt buộc trong hồ sơ đăng ký, nhưng doanh nghiệp cần chuẩn bị các tài liệu, kế hoạch hoạt động minh bạch thể hiện rõ trách nhiệm xã hội để đáp ứng yêu cầu quản lý.

Doanh nghiệp xã hội có được nhận tài trợ?

Doanh nghiệp xã hội có thể nhận tài trợ từ các tổ chức, quỹ phát triển xã hội, chính phủ hoặc các nhà đầu tư có quan tâm đến mục tiêu xã hội. Đây là một trong những nguồn lực quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động và mở rộng phạm vi tác động xã hội. Tuy nhiên, các khoản tài trợ này thường đi kèm với các điều kiện cụ thể về việc sử dụng vốn và báo cáo minh bạch về hiệu quả hoạt động. Doanh nghiệp xã hội cũng có thể tham gia các chương trình hỗ trợ hoặc hợp tác với các tổ chức phi lợi nhuận nhằm tăng cường nguồn lực và phát triển bền vững.

Làm thế nào để chuyển đổi từ doanh nghiệp thường sang doanh nghiệp xã hội?

Việc chuyển đổi từ doanh nghiệp thường sang doanh nghiệp xã hội đòi hỏi doanh nghiệp phải xây dựng lại định hướng, chiến lược kinh doanh và bổ sung mục tiêu xã hội rõ ràng. Trước tiên, doanh nghiệp cần điều chỉnh điều lệ, quy chế hoạt động để tích hợp các yếu tố xã hội và trách nhiệm cộng đồng. Đồng thời, cần đăng ký lại với cơ quan quản lý nhà nước để được công nhận là doanh nghiệp xã hội theo quy định pháp luật. Quá trình này có thể yêu cầu bổ sung hồ sơ, chứng minh sứ mệnh xã hội và kế hoạch phát triển bền vững. Ngoài ra, doanh nghiệp cần tổ chức đào tạo nhân sự, xây dựng hệ thống đánh giá tác động xã hội và thiết lập các báo cáo minh bạch để đảm bảo hoạt động theo đúng cam kết xã hội.

Dịch vụ hỗ trợ đăng ký doanh nghiệp xã hội uy tín

Đăng ký doanh nghiệp xã hội đòi hỏi sự am hiểu về pháp luật chuyên sâu cùng quy trình thủ tục phức tạp. Vì vậy, việc lựa chọn dịch vụ hỗ trợ uy tín sẽ giúp doanh nghiệp khởi sự thuận lợi, tránh sai sót và rút ngắn thời gian hoàn tất các thủ tục pháp lý.

Tư vấn pháp lý trọn gói

Dịch vụ tư vấn pháp lý trọn gói bao gồm hỗ trợ từ bước chuẩn bị hồ sơ, soạn thảo giấy tờ, đến việc nộp hồ sơ đăng ký và giải quyết các thủ tục liên quan. Đội ngũ luật sư và chuyên gia pháp lý giàu kinh nghiệm sẽ tư vấn chi tiết về quy định pháp luật, giúp doanh nghiệp xã hội lựa chọn mô hình phù hợp và đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định hiện hành. Đồng thời, dịch vụ còn hỗ trợ doanh nghiệp cập nhật những thay đổi pháp lý mới nhất, góp phần giảm thiểu rủi ro trong quá trình hoạt động.

Cam kết hiệu quả và tiết kiệm thời gian

Dịch vụ uy tín luôn cam kết mang đến quy trình thực hiện nhanh chóng, chuyên nghiệp và minh bạch. Việc tối ưu hóa thủ tục giúp doanh nghiệp xã hội tiết kiệm tối đa thời gian, công sức và chi phí so với tự thực hiện. Hơn nữa, khách hàng sẽ được đồng hành xuyên suốt trong suốt quá trình đăng ký, đảm bảo mọi vấn đề phát sinh đều được xử lý kịp thời và hiệu quả. Cam kết này không chỉ giúp doanh nghiệp an tâm khởi nghiệp mà còn tạo nền tảng vững chắc để phát triển bền lâu trong tương lai.

Thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội là bước đệm vững chắc cho hành trình khởi nghiệp vì cộng đồng. Khi doanh nghiệp được thành lập đúng pháp luật, minh bạch ngay từ đầu, không chỉ tạo dựng được niềm tin với nhà đầu tư và đối tác mà còn đảm bảo tính bền vững trong quá trình hoạt động. Việc thực hiện đầy đủ các bước trong thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội không những giúp bạn tránh rủi ro pháp lý mà còn góp phần thúc đẩy môi trường kinh doanh có trách nhiệm, gắn kết lợi ích doanh nghiệp với xã hội một cách hiệu quả và nhân văn.