Hướng dẫn thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội từ A-Z

Hướng dẫn thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội từ A-Z

Trong những năm gần đây, doanh nghiệp xã hội ngày càng được khuyến khích phát triển tại Việt Nam nhờ vai trò tích cực trong giải quyết các vấn đề xã hội, môi trường và cộng đồng. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội cần chuẩn bị những gì, quy trình ra sao, đăng ký ở đâu và cần lưu ý điều gì để hợp lệ về mặt pháp lý. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết từ A-Z về các bước đăng ký doanh nghiệp xã hội theo đúng quy định mới nhất năm 2025, giúp bạn chủ động và tiết kiệm thời gian khi thực hiện.

Tổng quan về doanh nghiệp xã hội

Doanh nghiệp xã hội là gì?

Doanh nghiệp xã hội là loại hình doanh nghiệp được thành lập nhằm mục đích chính là giải quyết các vấn đề xã hội hoặc bảo vệ môi trường, đồng thời hoạt động theo mô hình kinh doanh bền vững. Khác với doanh nghiệp truyền thống chỉ tập trung vào lợi nhuận, doanh nghiệp xã hội cân bằng giữa mục tiêu kinh tế và mục tiêu xã hội. Lợi nhuận thu được thường được tái đầu tư để phát triển các hoạt động mang lại lợi ích cộng đồng hoặc bảo vệ môi trường, thay vì chia cho cổ đông. Doanh nghiệp xã hội hướng tới việc tạo ra giá trị kép — vừa phát triển kinh tế vừa đóng góp cho sự phát triển xã hội.

Vai trò và ý nghĩa của doanh nghiệp xã hội trong xã hội

Doanh nghiệp xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các thách thức xã hội như nghèo đói, bất bình đẳng, tạo việc làm cho người yếu thế và bảo vệ môi trường. Họ góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng, đồng thời tạo ra mô hình kinh doanh có trách nhiệm và nhân văn hơn. Doanh nghiệp xã hội cũng là cầu nối giữa các mục tiêu kinh tế và xã hội, góp phần xây dựng một xã hội công bằng, bền vững và phát triển toàn diện. Sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp xã hội còn khuyến khích các tổ chức khác chú trọng trách nhiệm xã hội trong hoạt động kinh doanh, tạo nên xu hướng phát triển kinh tế xanh và bền vững trong tương lai.

Điều kiện thành lập doanh nghiệp xã hội

Để thành lập doanh nghiệp xã hội, ngoài việc tuân thủ các quy định chung về đăng ký kinh doanh, doanh nghiệp còn phải đáp ứng một số điều kiện đặc thù nhằm đảm bảo tính chất và mục tiêu xã hội của doanh nghiệp. Các điều kiện này tập trung vào lĩnh vực hoạt động, vốn và nguồn lực, cũng như thành phần thành viên sáng lập.

Điều kiện về lĩnh vực hoạt động

Doanh nghiệp xã hội phải hoạt động trong những lĩnh vực mang lại lợi ích xã hội rõ ràng hoặc góp phần giải quyết các vấn đề xã hội, môi trường trong cộng đồng. Những lĩnh vực phổ biến bao gồm:

Giáo dục và đào tạo

Y tế, chăm sóc sức khỏe cộng đồng

Bảo vệ môi trường và phát triển bền vững

Hỗ trợ người nghèo, người khuyết tật và các nhóm yếu thế

Phát triển kinh tế cộng đồng và các hoạt động xã hội khác có lợi ích công cộng

Doanh nghiệp xã hội cần phải thể hiện rõ trong điều lệ hoặc hồ sơ đăng ký rằng mục tiêu hoạt động chính của họ hướng đến việc giải quyết các vấn đề xã hội này, không chỉ đơn thuần vì mục đích lợi nhuận.

Điều kiện về vốn và nguồn lực

Vốn điều lệ của doanh nghiệp xã hội không bị quy định mức tối thiểu cụ thể như một số loại hình doanh nghiệp khác, tuy nhiên doanh nghiệp phải có nguồn vốn đủ để đảm bảo hoạt động ổn định và thực hiện được các mục tiêu xã hội đã cam kết. Các điểm quan trọng về vốn và nguồn lực bao gồm:

Vốn phải đảm bảo đủ cho hoạt động sản xuất kinh doanh và thực hiện các chương trình, dự án xã hội.

Có cơ chế quản lý tài chính minh bạch, rõ ràng để đảm bảo nguồn lực được sử dụng đúng mục đích, không bị lợi dụng cho mục đích cá nhân hoặc phân chia lợi nhuận không hợp lý.

Có nguồn lực về nhân sự, công nghệ và các tài sản cần thiết phù hợp với lĩnh vực hoạt động nhằm đảm bảo hiệu quả và bền vững.

Sự ổn định về tài chính và nguồn lực là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp xã hội thực hiện đúng cam kết xã hội và duy trì phát triển lâu dài.

Điều kiện về thành viên sáng lập

Thành viên sáng lập doanh nghiệp xã hội có thể là cá nhân hoặc tổ chức, nhưng phải đáp ứng các điều kiện pháp lý để bảo đảm năng lực hoạt động và mục tiêu xã hội của doanh nghiệp, cụ thể:

Cá nhân phải có năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự đầy đủ, không bị hạn chế theo quy định của pháp luật.

Tổ chức tham gia sáng lập phải có tư cách pháp nhân hợp pháp.

Các thành viên sáng lập cần có chung cam kết và trách nhiệm trong việc thực hiện mục tiêu xã hội của doanh nghiệp.

Danh sách thành viên sáng lập phải được nêu rõ trong hồ sơ đăng ký và điều lệ doanh nghiệp, đảm bảo minh bạch và đầy đủ thông tin.

Doanh nghiệp xã hội thường yêu cầu cơ cấu thành viên sáng lập có sự đa dạng và phù hợp với mô hình quản trị nhằm hỗ trợ việc thực hiện mục tiêu xã hội một cách hiệu quả.

Điều kiện về thành viên sáng lập góp phần đảm bảo rằng doanh nghiệp xã hội có nền tảng pháp lý và nhân sự vững chắc để phát triển và thực hiện đúng chức năng xã hội của mình.

Hồ sơ cần chuẩn bị khi đăng ký doanh nghiệp xã hội

Đăng ký doanh nghiệp xã hội là bước quan trọng để doanh nghiệp được công nhận và hoạt động hợp pháp theo đúng quy định pháp luật. Để quá trình đăng ký diễn ra thuận lợi, người đăng ký cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định. Dưới đây là chi tiết các giấy tờ cần thiết khi đăng ký doanh nghiệp xã hội.

Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp xã hội

Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp xã hội là văn bản thể hiện nguyện vọng, thông tin đăng ký và các cam kết của người thành lập doanh nghiệp xã hội. Giấy đề nghị này phải được điền đầy đủ, chính xác theo mẫu quy định của cơ quan đăng ký kinh doanh.

Nội dung quan trọng trong giấy đề nghị bao gồm: tên doanh nghiệp, địa chỉ trụ sở chính, ngành nghề kinh doanh, thông tin người đại diện theo pháp luật, vốn điều lệ và đặc biệt là cam kết về mục tiêu xã hội mà doanh nghiệp hướng tới duy trì trong quá trình hoạt động.

Giấy đề nghị này được xem là cơ sở để cơ quan nhà nước thẩm định hồ sơ và cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp xã hội.

Điều lệ doanh nghiệp xã hội

Điều lệ doanh nghiệp xã hội là bộ quy tắc nội bộ, quy định cách thức tổ chức và vận hành của doanh nghiệp. Trong điều lệ phải nêu rõ các nội dung liên quan đến cơ cấu tổ chức, quyền và nghĩa vụ của các thành viên hoặc cổ đông, quản lý tài chính, cũng như các cam kết cụ thể liên quan đến mục tiêu xã hội.

Điều lệ cần được soạn thảo kỹ lưỡng, đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật và thực tế hoạt động của doanh nghiệp. Đây là căn cứ quan trọng để doanh nghiệp hoạt động ổn định, minh bạch và đúng định hướng xã hội.

Các giấy tờ khác kèm theo (CMND, đăng ký địa điểm kinh doanh…)

Ngoài giấy đề nghị và điều lệ, hồ sơ đăng ký doanh nghiệp xã hội còn cần bổ sung một số giấy tờ khác để chứng minh thông tin cá nhân và pháp lý liên quan, bao gồm:

Bản sao chứng minh nhân dân (CMND), căn cước công dân hoặc hộ chiếu của các thành viên hoặc cổ đông sáng lập doanh nghiệp. Các giấy tờ này phải còn hiệu lực và có công chứng hoặc chứng thực.

Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng địa điểm kinh doanh như hợp đồng thuê mặt bằng, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc quyền sở hữu nhà ở.

Danh sách thành viên hoặc cổ đông sáng lập kèm theo thông tin liên hệ đầy đủ.

Cam kết duy trì mục tiêu xã hội: văn bản do doanh nghiệp cam kết duy trì các mục tiêu xã hội được đăng ký, thể hiện trách nhiệm xã hội và sự minh bạch trong hoạt động.

Việc chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ này giúp hồ sơ đăng ký được chấp nhận nhanh chóng và hạn chế việc trả lại, bổ sung hồ sơ. Người đăng ký cần lưu ý kiểm tra kỹ thông tin, đảm bảo tính chính xác và hợp pháp của tất cả các giấy tờ trước khi nộp.

Quy trình đăng ký doanh nghiệp xã hội chi tiết

Việc đăng ký doanh nghiệp xã hội (DNXH) đòi hỏi thực hiện theo quy trình pháp lý nghiêm ngặt nhằm đảm bảo doanh nghiệp vừa tuân thủ pháp luật vừa có thể thực hiện được các mục tiêu xã hội. Dưới đây là quy trình đăng ký DNXH chi tiết với từng bước cụ thể.

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ

Bước đầu tiên trong quy trình là chuẩn bị hồ sơ đăng ký doanh nghiệp xã hội. Hồ sơ bao gồm các giấy tờ như: Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp, Điều lệ công ty, Danh sách thành viên hoặc cổ đông, và Cam kết thực hiện mục tiêu xã hội. Người thành lập doanh nghiệp cần đảm bảo tất cả các tài liệu này được soạn thảo đúng theo mẫu quy định và đầy đủ các nội dung cần thiết, đặc biệt là phần cam kết mục tiêu xã hội nhằm chứng minh sự khác biệt của DNXH so với các loại hình doanh nghiệp khác.

Việc chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng sẽ giúp tránh các sai sót, hồ sơ bị trả lại hoặc phải bổ sung, tiết kiệm thời gian trong quá trình đăng ký.

Bước 2: Nộp hồ sơ tại cơ quan đăng ký kinh doanh

Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, doanh nghiệp cần nộp trực tiếp hoặc qua hệ thống đăng ký kinh doanh trực tuyến tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh, thành phố nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính. Hồ sơ sẽ được tiếp nhận và kiểm tra về tính hợp lệ ban đầu.

Trong trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ hoặc chưa đúng quy định, cơ quan đăng ký kinh doanh sẽ có thông báo yêu cầu sửa đổi, bổ sung. Doanh nghiệp cần chủ động hoàn thiện hồ sơ trong thời gian quy định để tránh trì hoãn quá trình đăng ký.

Bước 3: Thẩm định và cấp giấy chứng nhận đăng ký

Cơ quan đăng ký kinh doanh sẽ tiến hành thẩm định hồ sơ trong vòng thời gian quy định (thường là 3-5 ngày làm việc). Quá trình này bao gồm việc kiểm tra các giấy tờ đã nộp, xác minh tính hợp lệ của cam kết mục tiêu xã hội, cũng như các điều kiện khác theo quy định pháp luật.

Nếu hồ sơ hợp lệ và đủ điều kiện, cơ quan sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp xã hội cho doanh nghiệp. Giấy chứng nhận này chính thức xác nhận DNXH được phép hoạt động theo pháp luật với tư cách doanh nghiệp xã hội.

Bước 4: Công bố thông tin doanh nghiệp xã hội

Sau khi được cấp giấy chứng nhận, DNXH phải thực hiện công bố thông tin đăng ký doanh nghiệp trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp. Việc công bố nhằm minh bạch thông tin doanh nghiệp, giúp các đối tác, khách hàng và các cơ quan quản lý dễ dàng tra cứu và giám sát hoạt động.

Công bố thông tin là bước cuối cùng trong quy trình đăng ký, cũng là điều kiện để DNXH có thể chính thức bắt đầu hoạt động kinh doanh và thực hiện các mục tiêu xã hội đã cam kết.

Tóm lại, quy trình đăng ký doanh nghiệp xã hội bao gồm bốn bước chính: chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, nộp hồ sơ tại cơ quan đăng ký, thẩm định và cấp giấy chứng nhận, cuối cùng là công bố thông tin doanh nghiệp. Thực hiện đúng quy trình này giúp doanh nghiệp xã hội được cấp phép nhanh chóng và hoạt động hợp pháp, từ đó phát huy tốt vai trò đóng góp cho xã hội và cộng đồng.

Những lưu ý quan trọng khi đăng ký doanh nghiệp xã hội

Tránh sai sót trong hồ sơ

Khi đăng ký doanh nghiệp xã hội, việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và chính xác là yếu tố quyết định giúp quá trình xét duyệt diễn ra suôn sẻ. Các sai sót thường gặp như thiếu giấy tờ, thông tin không rõ ràng hoặc không đúng định dạng có thể dẫn đến việc hồ sơ bị trả lại hoặc kéo dài thời gian xử lý. Do đó, doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ các tài liệu như giấy đề nghị đăng ký, điều lệ công ty, chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ pháp lý của người đại diện, cùng với các giấy tờ liên quan đến hoạt động xã hội của doanh nghiệp. Việc nhờ tư vấn từ chuyên gia pháp lý cũng giúp hạn chế những sai sót không mong muốn.

Thời gian xử lý hồ sơ

Thời gian xử lý hồ sơ đăng ký doanh nghiệp xã hội thường dao động từ 7 đến 15 ngày làm việc, tùy thuộc vào tính đầy đủ và chính xác của hồ sơ cũng như quy trình của cơ quan đăng ký kinh doanh. Nếu hồ sơ bị thiếu hoặc cần bổ sung, thời gian sẽ kéo dài hơn. Doanh nghiệp cần chủ động chuẩn bị và nộp hồ sơ sớm để tránh ảnh hưởng đến kế hoạch hoạt động. Bên cạnh đó, nên theo dõi và liên hệ thường xuyên với cơ quan đăng ký để cập nhật tiến trình xử lý và nhanh chóng hoàn thiện các thủ tục nếu có yêu cầu bổ sung.

Chi phí và lệ phí liên quan

Việc đăng ký doanh nghiệp xã hội sẽ phát sinh một số chi phí và lệ phí nhất định theo quy định của pháp luật. Các khoản này bao gồm lệ phí đăng ký kinh doanh, chi phí công chứng, phí tư vấn nếu sử dụng dịch vụ hỗ trợ, và các khoản phí khác liên quan đến thủ tục hành chính. Doanh nghiệp cần nắm rõ mức phí cụ thể để chủ động kế hoạch tài chính, tránh phát sinh chi phí ngoài dự kiến. Ngoài ra, hiểu rõ các khoản chi phí này giúp doanh nghiệp tránh bị các tổ chức hoặc cá nhân lợi dụng tăng giá dịch vụ không hợp lý.

Các câu hỏi thường gặp về đăng ký doanh nghiệp xã hội

Doanh nghiệp xã hội có phải đóng thuế không?

Doanh nghiệp xã hội hoạt động theo mô hình doanh nghiệp nên vẫn phải thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật hiện hành. Điều này bao gồm các loại thuế như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập cá nhân đối với người lao động và các loại thuế, phí khác tùy theo ngành nghề và quy mô kinh doanh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp doanh nghiệp xã hội có thể được hưởng một số chính sách ưu đãi thuế hoặc hỗ trợ từ chính phủ nhằm khuyến khích phát triển các hoạt động mang tính xã hội và cộng đồng. Do đó, doanh nghiệp cần theo dõi và cập nhật chính sách thuế mới nhất để đảm bảo tuân thủ và tận dụng các ưu đãi phù hợp.

Có thể thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp xã hội không?

Doanh nghiệp xã hội hoàn toàn có thể thực hiện thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh khi có nhu cầu điều chỉnh về tên doanh nghiệp, địa chỉ trụ sở, ngành nghề kinh doanh hoặc thông tin liên quan đến mục tiêu xã hội. Việc thay đổi này cần tuân thủ quy trình do cơ quan đăng ký kinh doanh quy định, bao gồm việc nộp hồ sơ đề nghị thay đổi, cập nhật giấy tờ và nhận xác nhận từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Tuy nhiên, khi thay đổi mục tiêu xã hội hoặc các cam kết liên quan, doanh nghiệp cần đảm bảo các điều chỉnh phù hợp với quy định pháp luật và không làm mất đi bản chất doanh nghiệp xã hội. Việc thay đổi cần được thông báo rõ ràng và minh bạch để duy trì uy tín và đáp ứng các yêu cầu quản lý.

Trên đây là toàn bộ hướng dẫn chi tiết về thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội từ A-Z dành cho cá nhân, tổ chức có mong muốn thành lập mô hình kinh doanh vì cộng đồng. Việc nắm rõ quy trình và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ không chỉ giúp bạn hợp pháp hóa hoạt động mà còn tạo nền tảng để doanh nghiệp phát triển bền vững và minh bạch. Nếu bạn còn vướng mắc hoặc cần hỗ trợ nhanh chóng trong việc đăng ký doanh nghiệp xã hội, đừng ngần ngại liên hệ các đơn vị tư vấn pháp lý uy tín để được đồng hành đúng luật và hiệu quả.