Diệp hạ châu có thuộc diện chịu thuế GTGT 5% không?
Diệp hạ châu có thuộc diện chịu thuế GTGT 5% không? Đây là thắc mắc phổ biến của nhiều doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe, dược liệu, hoặc thuốc đông y có thành phần Diệp hạ châu. Khi chính sách thuế giá trị gia tăng ngày càng siết chặt, việc xác định chính xác loại hàng hóa có thuộc diện ưu đãi thuế hay không là yếu tố then chốt trong quá trình kê khai và quyết toán thuế.
Tổng quan về Diệp hạ châu và vai trò trong ngành dược phẩm, thực phẩm chức năng
Diệp hạ châu là gì?
Diệp hạ châu, còn được gọi là chó đẻ răng cưa (tên khoa học: Phyllanthus urinaria), là một loại cây thân thảo nhỏ, thường mọc hoang ở nhiều vùng nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Cây có chiều cao từ 20–50 cm, lá nhỏ, mọc so le và có hoa màu đỏ tía hoặc trắng nhạt. Tên gọi “Diệp hạ châu” xuất phát từ đặc điểm khi cây già, các hạt sẽ rụng xuống phía dưới lá.
Cây có vị đắng, hơi ngọt, tính mát, được sử dụng nhiều trong y học cổ truyền và hiện đại nhờ tác dụng hỗ trợ giải độc gan, lợi tiểu, thanh nhiệt, kháng viêm và bảo vệ tế bào gan.
Diệp hạ châu trong dược liệu cổ truyền và hiện đại
Trong Đông y, Diệp hạ châu được ghi nhận với công dụng thanh can nhiệt, tiêu độc, hạ men gan, và điều trị các chứng bệnh như viêm gan B, mụn nhọt, mẩn ngứa. Cây được sử dụng dưới nhiều dạng: thuốc sắc, hoàn tán, hoặc kết hợp với các vị thuốc khác.
Trong y học hiện đại, nhiều nghiên cứu đã chứng minh Diệp hạ châu chứa hoạt chất phyllanthin, hypophyllanthin, flavonoid, giúp ức chế virus viêm gan B, hỗ trợ phục hồi chức năng gan và tăng cường hệ miễn dịch. Những hoạt tính này đã mở ra hướng ứng dụng hiệu quả trong các sản phẩm bảo vệ sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh lý về gan.
Ứng dụng Diệp hạ châu trong TPBVSK và sản phẩm trị viêm gan
Hiện nay, Diệp hạ châu là thành phần chủ lực trong nhiều thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPBVSK) như viên uống bổ gan, nước mát giải độc, hoặc trà thảo dược. Các sản phẩm chứa Diệp hạ châu thường nhắm đến nhóm người có men gan cao, gan nhiễm mỡ, viêm gan virus hoặc người thường xuyên uống rượu bia.
Bên cạnh đó, các sản phẩm có yếu tố thảo dược tự nhiên như Diệp hạ châu còn được người tiêu dùng ưa chuộng nhờ tính an toàn, ít tác dụng phụ, và phù hợp sử dụng lâu dài trong hỗ trợ chức năng gan.
Quy định thuế GTGT đối với dược liệu, thuốc, TPBVSK chứa Diệp hạ châu
Thuế giá trị gia tăng (GTGT) là khoản thuế gián thu được tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ tại mỗi khâu sản xuất, lưu thông. Trong lĩnh vực dược liệu, thuốc và thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPBVSK), mức thuế GTGT được quy định rõ ràng theo từng nhóm sản phẩm. Bài viết sau sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ các quy định thuế GTGT áp dụng đối với sản phẩm chứa Diệp hạ châu, từ nguyên liệu thô đến thành phẩm thương mại.
Căn cứ pháp lý xác định mức thuế GTGT 5%
Việc xác định thuế GTGT cho các sản phẩm ngành dược dựa trên các văn bản pháp luật sau:
Luật Thuế giá trị gia tăng số 13/2008/QH12 và các văn bản sửa đổi, bổ sung như Luật số 31/2013/QH13, Luật số 71/2014/QH13;
Hoặc nhấc máy lên, Gọi ngay cho chúng tôi: 0939 456 569 - 0936 146 055 (zalo).
Nghị định số 209/2013/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật thuế GTGT;
Thông tư 219/2013/TT-BTC hướng dẫn thi hành Luật thuế GTGT do Bộ Tài chính ban hành.
Theo Khoản 8 Điều 4 Thông tư 219/2013/TT-BTC, các loại thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh cho người được áp dụng mức thuế GTGT 5%. Tuy nhiên, để được hưởng mức thuế này, sản phẩm phải được Bộ Y tế xác nhận là thuốc.
Đối với dược liệu như Diệp hạ châu nếu ở dạng nguyên liệu thô (chưa chiết xuất hoặc tinh chế) thì thường được áp dụng mức thuế 5%. Nhưng khi dược liệu này được chế biến thành sản phẩm thương mại không phải thuốc (ví dụ TPBVSK) thì mức thuế có thể khác.
Xem ngay: Luật thuế GTGT 2024: Những điểm mới doanh nghiệp cần biết
Phân biệt hàng hóa được áp thuế 5% và hàng chịu thuế 10%
Sự khác biệt về mức thuế GTGT 5% và 10% phụ thuộc vào bản chất của sản phẩm:
Áp dụng thuế GTGT 5%:
Dược liệu ở dạng sơ chế (ví dụ: Diệp hạ châu khô, thái lát, chưa bào chế hoặc chiết xuất).
Thuốc (có số đăng ký thuốc do Bộ Y tế cấp).
Vắc-xin, sinh phẩm y tế phòng bệnh.
Áp dụng thuế GTGT 10%:
TPBVSK (dù có chứa thành phần Diệp hạ châu).
Mỹ phẩm có thành phần dược liệu.
Các sản phẩm chiết xuất Diệp hạ châu dùng trong công nghiệp hoặc không có công dụng phòng/điều trị bệnh đã được Bộ Y tế xác nhận.
Vì vậy, một sản phẩm chứa Diệp hạ châu có thể chịu mức thuế khác nhau tùy thuộc vào mục đích sử dụng, dạng bào chế và quy định phân loại của Bộ Y tế.
TPBVSK có chứa Diệp hạ châu chịu thuế GTGT bao nhiêu?
Theo quy định hiện hành, TPBVSK có thành phần Diệp hạ châu không được xem là thuốc mà là sản phẩm hỗ trợ chức năng cho cơ thể. Do đó:
TPBVSK chứa Diệp hạ châu sẽ thuộc nhóm hàng hóa chịu thuế GTGT 10%, giống như hầu hết các sản phẩm TPBVSK khác.
Trường hợp doanh nghiệp nhập khẩu hoặc sản xuất TPBVSK có Diệp hạ châu và gắn nhãn là “thuốc” nhưng không có số đăng ký thuốc sẽ bị xử lý vi phạm và vẫn áp dụng thuế 10%.
Ví dụ thực tiễn:
Một sản phẩm như viên nang Diệp hạ châu giúp mát gan, giải độc nếu được công bố là TPBVSK và có Giấy tiếp nhận bản công bố từ Cục An toàn thực phẩm thì phải chịu mức GTGT 10%.
Nếu là thuốc (ví dụ: thuốc điều trị viêm gan B có thành phần Diệp hạ châu, có SĐK thuốc), thì mức thuế GTGT là 5%.
Doanh nghiệp cần lưu ý khi công bố sản phẩm, lựa chọn hình thức đăng ký phù hợp (thuốc hoặc TPBVSK) để được áp dụng mức thuế GTGT đúng theo quy định, tránh rủi ro bị truy thu thuế hoặc xử phạt hành chính.
Diệp hạ châu có thuộc diện chịu thuế GTGT 5% không? Giải đáp chi tiết
Diệp hạ châu – còn được biết đến với tên gọi “cây chó đẻ răng cưa”, là một loại thảo dược phổ biến trong y học cổ truyền và hiện nay được sử dụng rộng rãi trong sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPBVSK), thuốc đông y, dược liệu. Tuy nhiên, việc xác định thuế suất giá trị gia tăng (GTGT) cho sản phẩm chứa Diệp hạ châu không đơn giản, vì còn phụ thuộc vào hình thức chế biến, mục đích sử dụng và đối tượng mua bán.
Trường hợp Diệp hạ châu là dược liệu bán thô
Theo Khoản 1 Điều 10 Thông tư 219/2013/TT-BTC và Khoản 2 Điều 4 Thông tư 83/2014/TT-BTC, các mặt hàng dược liệu tự nhiên, chưa qua chế biến thành chế phẩm hoặc chưa pha trộn thành thành phẩm khi bán ra thị trường sẽ áp dụng thuế suất GTGT 5%.
Với Diệp hạ châu, nếu bán ở dạng nguyên bản như:
Dược liệu khô (cắt lát, phơi, sấy khô, đóng gói),
Chưa chiết xuất, chưa phối trộn thêm bất kỳ thành phần nào khác,
Mục đích sử dụng là để làm thuốc hoặc nguyên liệu sản xuất thuốc,
thì được xếp vào dược liệu bán thô và chịu thuế GTGT 5%.
Ví dụ:
Doanh nghiệp thu mua Diệp hạ châu khô từ nông dân, sau đó bán lại cho công ty dược để sản xuất thuốc đông y.
Nhà thuốc Đông y bán lẻ Diệp hạ châu khô cho người dùng về sắc uống.
Lưu ý: Trong trường hợp này, hóa đơn GTGT và hồ sơ xuất bán cần thể hiện rõ mô tả hàng hóa là “dược liệu Diệp hạ châu dạng thô”, tránh nhầm lẫn với sản phẩm chế biến.
Trường hợp Diệp hạ châu chế biến trong sản phẩm TPBVSK
Ngược lại, nếu Diệp hạ châu được sử dụng làm nguyên liệu trong sản phẩm đã qua chế biến thành thực phẩm chức năng, thì mặt hàng này không còn được coi là dược liệu thô, mà là TPBVSK, và sẽ chịu thuế GTGT 10% theo quy định tại Điểm b Khoản 2 Điều 8 Luật thuế GTGT số 13/2008/QH12 (được sửa đổi bổ sung).
Ví dụ về các hình thức chế biến khiến Diệp hạ châu không còn được hưởng thuế 5%:
Chiết xuất lấy cao Diệp hạ châu để bào chế viên nang.
Trộn Diệp hạ châu với các thành phần khác như actiso, linh chi, vitamin…
Sản phẩm đóng gói thành viên nang, cốm hòa tan, siro, dạng lỏng mang tên thương mại, đã đăng ký là TPBVSK.
Trường hợp này, thuế suất GTGT áp dụng sẽ là 10% khi:
Doanh nghiệp bán sản phẩm ra thị trường.
Đăng ký mã số lưu hành TPBVSK tại Cục An toàn thực phẩm.
Dán nhãn mác, công bố chất lượng, hoặc quảng cáo công dụng hỗ trợ điều trị.
Như vậy, khi Diệp hạ châu không còn ở dạng nguyên liệu thô mà đã trải qua các quá trình chiết xuất, phối trộn, bao gói dạng liều, thì không còn thuộc diện được hưởng thuế suất ưu đãi 5% nữa.
Cách xác định đúng tính chất hàng hóa để áp thuế hợp lý
Việc xác định đúng tính chất hàng hóa của Diệp hạ châu là yếu tố quyết định trong việc áp dụng đúng thuế suất GTGT 5% hay 10%. Một số cách xác định cụ thể như sau:
✅ Xác minh qua mô tả hàng hóa:
Nếu trên hóa đơn, phiếu xuất, hợp đồng… ghi rõ “Diệp hạ châu dạng nguyên liệu thô, chưa chiết xuất”, thì có thể áp thuế 5%.
Nếu ghi “thực phẩm bảo vệ sức khỏe Diệp hạ châu” hoặc dạng viên nang, cao lỏng… thì chịu thuế 10%.
✅ Căn cứ vào hồ sơ công bố:
Sản phẩm đã được cấp giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm bởi Cục ATTP (Bộ Y tế) thì chắc chắn là TPBVSK – chịu thuế GTGT 10%.
Nếu không có bản công bố sản phẩm, không có thương hiệu, không đăng ký, thì có thể là dược liệu thô – chịu thuế GTGT 5%.
✅ Tham khảo hướng dẫn của cơ quan thuế địa phương:
Trong các trường hợp phân vân hoặc nghi ngờ, doanh nghiệp nên gửi công văn hỏi Cục thuế hoặc Chi cục thuế quản lý trực tiếp, kèm theo hình ảnh sản phẩm, công dụng, thành phần… để được hướng dẫn cụ thể.
Việc xác định đúng bản chất sản phẩm không chỉ giúp doanh nghiệp áp dụng đúng thuế suất mà còn tránh bị truy thu thuế, xử phạt hành chính nếu cơ quan thuế kiểm tra sau này.
Xem ngay: Cách tính thuế GTGT 2024 cho doanh nghiệp thương mại chi tiết và dễ hiểu
Thực tiễn áp dụng thuế GTGT với Diệp hạ châu tại doanh nghiệp
Việc xác định thuế giá trị gia tăng (GTGT) cho các sản phẩm Diệp hạ châu trong thực tế vẫn còn nhiều vướng mắc tại các doanh nghiệp, đặc biệt khi sản phẩm này có thể thuộc nhiều nhóm phân loại như: thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm chức năng, dược liệu, hoặc thuốc đông y. Tùy thuộc vào hình thức đăng ký và công dụng của sản phẩm, mức thuế GTGT có thể là 0%, 5% hoặc 10%. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải hiểu rõ căn cứ pháp lý và hướng dẫn từ cơ quan thuế.
Một số công văn, ví dụ từ cơ quan thuế
Trong thực tế, Cục Thuế và Tổng cục Thuế đã ban hành một số công văn hướng dẫn cách xác định mức thuế GTGT cho sản phẩm có chứa Diệp hạ châu. Ví dụ:
Công văn số 973/TCT-CS ngày 21/3/2022 của Tổng cục Thuế nêu rõ: nếu sản phẩm Diệp hạ châu được đăng ký là thực phẩm bảo vệ sức khỏe, không phải thuốc, thì áp dụng thuế suất GTGT 5%.
Trong Công văn số 5796/CTTPHCM-TTHT ngày 20/10/2021, Cục Thuế TP.HCM trả lời rằng: nếu doanh nghiệp không có giấy phép sản xuất dược phẩm, sản phẩm không được xếp vào danh mục thuốc, thì không được hưởng thuế suất 0%.
Như vậy, hồ sơ pháp lý, giấy công bố và chức năng quảng bá sản phẩm là yếu tố quyết định mức thuế áp dụng cho sản phẩm Diệp hạ châu tại doanh nghiệp.
Các lỗi thường gặp khi kê khai sai mức thuế
Doanh nghiệp thường gặp phải các lỗi phổ biến khi kê khai thuế GTGT sản phẩm Diệp hạ châu như:
Kê khai thuế GTGT 5% cho sản phẩm chưa có giấy xác nhận thực phẩm bảo vệ sức khỏe, dẫn đến bị truy thu.
Áp dụng thuế 0% cho sản phẩm không phải là thuốc, gây rủi ro lớn về xử phạt và truy thu thuế.
Lập hóa đơn GTGT sai nhóm hàng hóa, không khớp với mã ngành hoặc danh mục thuế, khiến bị phạt hành chính.
Việc xác định sai mức thuế không chỉ ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp mà còn dẫn đến nguy cơ kiểm tra, xử phạt từ cơ quan thuế.
Hướng dẫn lập hóa đơn GTGT với sản phẩm chứa Diệp hạ châu
Khi lập hóa đơn GTGT cho sản phẩm Diệp hạ châu, doanh nghiệp cần lưu ý:
Ghi đúng tên sản phẩm theo công bố đã đăng ký, ví dụ: “Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Diệp hạ châu – hỗ trợ giải độc gan”.
Chỉ áp dụng mức thuế GTGT 5% nếu đã có giấy công bố sản phẩm là thực phẩm chức năng hoặc TPBVSK theo quy định tại Luật Thuế GTGT và Thông tư 219/2013/TT-BTC.
Mã số thuế, mã hàng hóa phải thống nhất với hồ sơ khai thuế và báo cáo thuế tháng/quý.
Trong trường hợp không chắc chắn về nhóm hàng chịu thuế, nên gửi văn bản xin ý kiến trước từ chi cục thuế quản lý trực tiếp để tránh sai sót.
Tư vấn xác định đúng thuế GTGT cho sản phẩm chứa Diệp hạ châu
Trong quá trình sản xuất, nhập khẩu hay phân phối các sản phẩm có chứa Diệp hạ châu, việc xác định đúng mức thuế giá trị gia tăng (GTGT) là yếu tố quan trọng nhằm tránh các sai sót trong kê khai, bị truy thu thuế hoặc phạt vi phạm hành chính. Thực tế cho thấy, tùy vào bản chất sản phẩm (dược liệu thô, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thuốc đông dược, v.v.) và hình thức thể hiện thành phần trên nhãn, mức thuế GTGT có thể là 5% hoặc 10%. Vì vậy, doanh nghiệp cần thận trọng ngay từ bước đầu phân loại và công bố.
Việc xác định đúng thuế suất cần dựa trên căn cứ pháp lý, chẳng hạn như Luật Thuế GTGT, Nghị định 15/2018/NĐ-CP, Thông tư 83/2014/TT-BTC hoặc các công văn hướng dẫn từ Tổng cục Thuế. Ngoài ra, mã HS của sản phẩm và cách thể hiện Diệp hạ châu trên bao bì, nhãn mác cũng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến việc phân loại đúng thuế suất.
Dưới đây là một số khuyến nghị quan trọng dành cho doanh nghiệp:
Khi nào nên tham khảo cơ quan thuế?
Doanh nghiệp nên chủ động tham vấn cơ quan thuế địa phương hoặc Trung tâm tư vấn thuộc Tổng cục Thuế trong các trường hợp sau:
Khi sản phẩm chứa Diệp hạ châu ở dạng chiết xuất, pha trộn với thành phần khác, khó xác định là dược liệu thô hay TPBVSK;
Khi không rõ sản phẩm có được xếp vào nhóm hàng chịu thuế 5% (theo quy định với dược liệu, thuốc y học cổ truyền) hay thuế 10% (nhóm TPBVSK);
Khi sản phẩm mới, chưa có tiền lệ phân loại thuế, hoặc mã HS còn gây tranh cãi.
Việc tham khảo bằng văn bản sẽ giúp doanh nghiệp có cơ sở bảo vệ mình khi xảy ra tranh chấp hoặc bị thanh kiểm tra sau này. Ngoài ra, một số doanh nghiệp lựa chọn xin văn bản hướng dẫn riêng (công văn tư vấn thuế) để đảm bảo chắc chắn.
Nên ghi nhãn Diệp hạ châu như thế nào trên sản phẩm?
Cách ghi thành phần Diệp hạ châu trên nhãn sản phẩm không chỉ ảnh hưởng đến hồ sơ công bố mà còn tác động trực tiếp đến việc xác định mức thuế GTGT. Một số lưu ý:
Nếu sản phẩm là TPBVSK, ghi rõ: “Thành phần: Diệp hạ châu (Phyllanthus urinaria) 200mg…”, cần tránh thể hiện mập mờ như “chiết xuất thảo dược” hoặc “các dược liệu khác”.
Trong trường hợp Diệp hạ châu là thành phần chính, cần ghi cụ thể về tỷ lệ, dạng bào chế (bột, cao khô, chiết xuất, viên nang…).
Ghi nhãn đúng giúp cơ quan kiểm tra đánh giá chính xác bản chất sản phẩm và áp mức thuế phù hợp (dược liệu có thể thuế 5%, TPBVSK thường chịu thuế 10%).
Tư vấn phân loại đúng mã HS hoặc ngành hàng
Phân loại đúng mã HS code là yếu tố quyết định khi làm thủ tục hải quan và xác định thuế GTGT. Sản phẩm Diệp hạ châu nếu ở dạng dược liệu thô thường có mã HS trong nhóm 1211 hoặc 121190; nếu là TPBVSK hoặc chế phẩm sẽ rơi vào nhóm 2106 hoặc 3004.
Doanh nghiệp nên tra cứu Biểu thuế xuất nhập khẩu, đối chiếu mô tả hàng hóa và có thể đăng ký trước mã HS với Tổng cục Hải quan để tránh sai sót. Đồng thời, tham khảo ý kiến chuyên gia thuế – hải quan để xác định chính xác mã HS phù hợp nhất.
Câu hỏi thường gặp về thuế GTGT với Diệp hạ châu
Việc xác định thuế giá trị gia tăng (GTGT) cho các sản phẩm chứa Diệp hạ châu (còn gọi là chó đẻ răng cưa) hiện nay khiến nhiều doanh nghiệp và cá nhân gặp khó khăn, đặc biệt khi sản phẩm nằm giữa ranh giới của dược liệu, thuốc y học cổ truyền hoặc thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPBVSK). Dưới đây là một số câu hỏi phổ biến:
TPBVSK có Diệp hạ châu sản xuất trong nước có được ưu đãi thuế?
Không. Theo quy định tại Thông tư 219/2013/TT-BTC và các văn bản hướng dẫn liên quan, TPBVSK dù có nguồn gốc từ Diệp hạ châu vẫn bị xem là sản phẩm chế biến và không thuộc diện dược liệu thô. Do đó, thuế suất GTGT áp dụng là 10%. Trường hợp TPBVSK được sản xuất trong nước cũng không làm thay đổi mức thuế này.
Nếu là thuốc y học cổ truyền thì có chịu 5% không?
Có. Theo Khoản 8 Điều 4 Thông tư 219/2013/TT-BTC, thuốc y học cổ truyền được xếp vào nhóm hàng hóa chịu thuế suất GTGT 5%. Tuy nhiên, sản phẩm phải được cấp số đăng ký lưu hành là thuốc bởi Cục Quản lý Y Dược cổ truyền – Bộ Y tế. Việc gắn nhãn “thuốc cổ truyền” mà chưa có đăng ký chính thức không đủ điều kiện hưởng thuế ưu đãi.
Có cần xin xác nhận của Bộ Y tế về loại sản phẩm không?
Có. Trong trường hợp doanh nghiệp muốn áp dụng thuế suất 5% và cho rằng sản phẩm là dược liệu hoặc thuốc, cần xin văn bản xác nhận hoặc tra cứu trong danh mục dược liệu/thuốc y học cổ truyền. Nếu không có xác nhận chính thức, cơ quan thuế có quyền ấn định thuế suất theo hướng 10%. Việc chủ động xin xác nhận từ Bộ Y tế giúp doanh nghiệp tránh tranh chấp, truy thu và xử phạt về sau.
Diệp hạ châu có thuộc diện chịu thuế GTGT 5% không? Câu trả lời là có hoặc không tùy vào bản chất hàng hóa: nếu là dược liệu thô hoặc thuốc y học cổ truyền, mức thuế áp dụng là 5%; nhưng nếu là TPBVSK đã qua chế biến, mức thuế sẽ là 10%. Do đó, doanh nghiệp cần phân loại đúng loại hình sản phẩm và tra mã hàng hóa chính xác trước khi xuất hóa đơn hoặc kê khai thuế.
Để tránh các rủi ro về thuế và được áp dụng đúng mức thuế GTGT cho Diệp hạ châu, bạn nên tham khảo chuyên gia hoặc cơ quan thuế địa phương. Nếu cần hỗ trợ tư vấn về thuế, mã HS code, đăng ký TPBVSK, hãy liên hệ với đơn vị pháp lý chuyên ngành dược phẩm – chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ.
