Giấy phép kiểm dịch thực vật và động vật – Thủ tục, hồ sơ và tư vấn A-Z

Giấy phép kiểm dịch thực vật và động vật là một trong những loại giấy phép quan trọng bắt buộc trong lĩnh vực xuất nhập khẩu nông sản, động vật sống, thực phẩm tươi sống… Đây là thủ tục hành chính do các cơ quan kiểm dịch thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hoặc Bộ Y tế quản lý tùy theo loại hàng hóa. Tuy nhiên, do có sự khác biệt trong quy định đối với từng loại hàng hóa, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp lúng túng trong việc chuẩn bị hồ sơ, xác định đúng loại giấy phép và thời gian xử lý.

Với mục tiêu cung cấp hướng dẫn xin giấy phép kiểm dịch thực vật và động vật một cách đầy đủ, chi tiết và dễ hiểu nhất, bài viết sau sẽ giúp doanh nghiệp nắm bắt trọn vẹn quy trình từ A-Z, đồng thời giới thiệu dịch vụ tư vấn hỗ trợ chuyên nghiệp giúp tiết kiệm thời gian và chi phí khi làm thủ tục.

Giấy phép kiểm dịch thực vật và động vật là gì? 

Khái niệm kiểm dịch thực vật và động vật

Giấy phép kiểm dịch thực vật và động vật là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp, nhằm xác nhận rằng các loại thực vật, động vật, sản phẩm và vật phẩm liên quan đã được kiểm tra, kiểm dịch theo quy định để đảm bảo an toàn sinh học, phòng ngừa dịch bệnh và hạn chế tác động xấu đến môi trường. Kiểm dịch giúp ngăn chặn sự xâm nhập và lan truyền của các tác nhân gây bệnh, dịch hại nguy hiểm trong quá trình vận chuyển, xuất nhập khẩu hàng hóa.

Các hàng hóa bắt buộc phải kiểm dịch

Các nhóm hàng hóa bắt buộc phải có giấy phép kiểm dịch bao gồm:

Thực vật sống, cây giống, hạt giống, sản phẩm nông nghiệp như trái cây, rau củ quả.

Động vật sống, thịt, sản phẩm từ động vật như gia súc, gia cầm, thủy sản.

Phân bón sinh học, thuốc bảo vệ thực vật, thức ăn chăn nuôi.

Các vật phẩm, hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu có nguy cơ lây lan dịch bệnh hoặc gây hại môi trường sinh thái.

Cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép

Giấy phép kiểm dịch thực vật do Cục Bảo vệ Thực vật – Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) cấp.

Giấy phép kiểm dịch động vật do Cục Thú y – Bộ NN&PTNT cấp.

Tại địa phương, các Trung tâm Kiểm dịch động thực vật vùng và Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh, Chi cục Thú y có thẩm quyền thực hiện kiểm tra, cấp giấy phép và giám sát quy trình kiểm dịch.

Căn cứ pháp lý và quy định liên quan 

Luật Thú y, Luật Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật

Hoạt động kiểm dịch thực vật và động vật tại Việt Nam được điều chỉnh bởi hai văn bản luật chính:

Luật Thú y số 79/2015/QH13 quy định về phòng chống dịch bệnh động vật, kiểm dịch và giám sát an toàn sinh học trong chăn nuôi.

Luật Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật số 41/2013/QH13 quy định nguyên tắc, thủ tục kiểm dịch thực vật nhằm bảo vệ sức khỏe con người, cây trồng và môi trường.

Hai luật này đặt ra yêu cầu bắt buộc đối với các đối tượng liên quan về việc kiểm tra, kiểm dịch, xử lý hàng hóa khi xuất nhập khẩu hoặc vận chuyển nội địa nhằm ngăn chặn dịch bệnh, bảo vệ an toàn sinh học.

Thông tư hướng dẫn mới nhất của Bộ NN&PTNT

Bộ NN&PTNT ban hành nhiều thông tư hướng dẫn thi hành luật, trong đó có:

Thông tư 25/2017/TT-BNNPTNT hướng dẫn chi tiết về quy trình kiểm dịch thực vật.

Thông tư 33/2019/TT-BNNPTNT quy định về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật và vật liệu di truyền.

Các thông tư này hướng dẫn cụ thể về hồ sơ xin giấy phép, thủ tục kiểm dịch, thời gian cấp giấy phép và trách nhiệm của các bên liên quan.

Các quy định xuất nhập khẩu liên quan

Ngoài các quy định trong nước, hoạt động kiểm dịch còn phải tuân thủ các cam kết quốc tế về kiểm dịch và an toàn sinh học mà Việt Nam đã tham gia, như SPS (Sanitary and Phytosanitary Agreement) của WTO.

Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu phải chuẩn bị đầy đủ hồ sơ kiểm dịch, bao gồm giấy phép nhập khẩu, kết quả kiểm tra mẫu thử, và tuân thủ quy trình cách ly, xử lý hàng hóa theo yêu cầu để được thông quan nhanh chóng, tránh bị giữ hàng hoặc phạt hành chính.

Hồ sơ xin cấp giấy phép kiểm dịch thực vật và động vật 

Đối với hàng hóa nhập khẩu

Khi nhập khẩu thực vật, động vật hoặc các sản phẩm liên quan, doanh nghiệp cần chuẩn bị hồ sơ kiểm dịch gồm:

Đơn đề nghị kiểm dịch thực vật, động vật (theo mẫu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn);

Giấy chứng nhận kiểm dịch của nước xuất khẩu hoặc giấy chứng nhận xuất xứ;

Hóa đơn thương mại, vận đơn hoặc hợp đồng mua bán hàng hóa;

Giấy phép nhập khẩu (nếu thuộc nhóm hàng phải cấp phép nhập khẩu);

Hồ sơ kỹ thuật, chứng nhận chất lượng (nếu có yêu cầu);

Các giấy tờ liên quan khác theo quy định của cơ quan kiểm dịch.

Hồ sơ phải đầy đủ, chính xác để tránh bị trả lại hoặc bổ sung kéo dài thời gian xử lý.

Đối với hàng hóa xuất khẩu

Đối với hàng hóa xuất khẩu thực vật, động vật, hồ sơ kiểm dịch gồm:

Đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận kiểm dịch xuất khẩu;

Giấy chứng nhận kiểm dịch nội địa hoặc giấy kiểm dịch tại nơi sản xuất;

Giấy tờ vận chuyển như vận đơn, hợp đồng xuất khẩu;

Giấy phép xuất khẩu (nếu thuộc nhóm hàng quản lý đặc biệt);

Các giấy tờ liên quan về chất lượng, an toàn thực phẩm theo yêu cầu nước nhập khẩu.

Việc chuẩn bị kỹ hồ sơ giúp hàng hóa xuất khẩu thông quan thuận lợi và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Trường hợp kiểm dịch tại cửa khẩu và ngoài cửa khẩu

Kiểm dịch tại cửa khẩu: Áp dụng cho hàng hóa nhập khẩu hoặc xuất khẩu qua các cửa khẩu quốc tế. Hồ sơ được nộp tại cơ quan kiểm dịch cửa khẩu, nơi có nhiệm vụ kiểm tra thực tế và cấp giấy chứng nhận.

Kiểm dịch ngoài cửa khẩu: Thường áp dụng cho hàng hóa sản xuất trong nước chuẩn bị xuất khẩu hoặc nhập khẩu đã được phép kiểm dịch tại các cơ sở được cấp phép. Quy trình kiểm tra và cấp giấy được thực hiện tại cơ sở hoặc địa điểm sản xuất, bảo quản.

Việc phân biệt rõ ràng trường hợp kiểm dịch giúp doanh nghiệp chủ động lựa chọn hình thức phù hợp, tiết kiệm thời gian và chi phí.

Quy trình xin giấy phép kiểm dịch 

Bước 1 – Chuẩn bị hồ sơ kiểm dịch

Doanh nghiệp cần tập hợp đầy đủ các giấy tờ theo quy định bao gồm đơn xin kiểm dịch, các chứng từ liên quan như giấy phép nhập khẩu, hóa đơn, vận đơn, giấy chứng nhận xuất xứ và các tài liệu kỹ thuật. Việc chuẩn bị chính xác hồ sơ sẽ giúp quá trình xử lý nhanh chóng và hạn chế việc bị trả lại hoặc yêu cầu bổ sung.

Bước 2 – Nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền

Hồ sơ được nộp tại cơ quan kiểm dịch thực vật, động vật cấp tỉnh hoặc trung ương tùy theo quy mô và loại hàng hóa. Doanh nghiệp cần lưu ý đúng nơi tiếp nhận hồ sơ để tránh sai sót. Một số trường hợp có thể nộp trực tuyến nếu hệ thống cơ quan có hỗ trợ.

Bước 3 – Thực hiện kiểm tra hàng hóa tại hiện trường

Sau khi tiếp nhận hồ sơ hợp lệ, cơ quan kiểm dịch sẽ tiến hành kiểm tra thực tế hàng hóa tại kho bãi, cảng biển hoặc cửa khẩu. Quá trình kiểm tra nhằm xác định tình trạng thực vật, động vật, đánh giá nguy cơ sâu bệnh, dịch bệnh và đảm bảo tuân thủ các quy định về an toàn sinh vật.

Bước 4 – Cấp giấy chứng nhận kiểm dịch

Nếu hàng hóa đạt yêu cầu, cơ quan kiểm dịch sẽ cấp Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật và động vật theo mẫu quy định. Giấy chứng nhận này là cơ sở để doanh nghiệp hoàn thiện thủ tục thông quan hoặc xuất khẩu. Trường hợp không đạt, doanh nghiệp sẽ nhận được thông báo rõ lý do để xử lý tiếp theo.

Thời gian, lệ phí và hiệu lực của giấy phép 

Việc nắm rõ thời gian xử lý, lệ phí và hiệu lực giấy phép kiểm dịch giúp doanh nghiệp chủ động trong công tác chuẩn bị và vận hành, tránh chậm trễ, phát sinh chi phí không cần thiết.

Thời gian xử lý thông thường

Thông thường, hồ sơ xin cấp giấy phép kiểm dịch thực vật hoặc động vật sẽ được cơ quan chức năng tiếp nhận và xử lý trong vòng 5 đến 7 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Trong trường hợp có phát sinh kiểm tra thực tế hoặc bổ sung hồ sơ, thời gian có thể kéo dài thêm.

Lệ phí kiểm dịch và chi phí phát sinh

Lệ phí nhà nước cho việc cấp giấy phép kiểm dịch được quy định theo từng loại hàng hóa và cơ quan cấp phép, thường dao động từ 200.000 đến 500.000 VNĐ tùy loại. Ngoài ra, doanh nghiệp có thể phát sinh thêm các khoản phí như chi phí kiểm tra thực tế, phí lấy mẫu, phí vận chuyển nếu yêu cầu từ cơ quan kiểm dịch.

Hiệu lực của giấy chứng nhận

Giấy chứng nhận kiểm dịch thường có hiệu lực trong vòng 30 ngày kể từ ngày cấp và áp dụng cho lô hàng cụ thể. Do đó, doanh nghiệp cần thực hiện vận chuyển hoặc nhập khẩu trong thời hạn này để tránh phải xin cấp lại giấy mới, đảm bảo thủ tục thông quan suôn sẻ.

Tham khảo: Tư vấn pháp lý cho doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Hà Nam hiệu quả – tiết kiệm

Các lỗi thường gặp khi xin giấy phép kiểm dịch 

Việc xin giấy phép kiểm dịch không đúng cách dễ dẫn đến hồ sơ bị từ chối hoặc kéo dài thời gian xử lý, ảnh hưởng đến tiến độ sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Hồ sơ thiếu thông tin

Nhiều doanh nghiệp thường bị trả lại hồ sơ do thiếu các giấy tờ bắt buộc như: giấy tờ khai báo chi tiết về nguồn gốc hàng hóa, giấy chứng nhận xuất xứ, hợp đồng mua bán, giấy tờ vận chuyển hoặc các chứng nhận liên quan khác. Việc không kiểm tra kỹ trước khi nộp là nguyên nhân chính gây ra lỗi này.

Nộp sai cơ quan có thẩm quyền

Một số doanh nghiệp nộp hồ sơ tại cơ quan không có thẩm quyền cấp giấy phép kiểm dịch theo quy định, dẫn đến việc hồ sơ bị chuyển trả hoặc từ chối xử lý, gây mất thời gian và phát sinh chi phí đi lại.

Không kiểm tra thực tế hàng hóa

Cơ quan kiểm dịch thường yêu cầu kiểm tra thực tế lô hàng trước khi cấp giấy phép. Nếu doanh nghiệp không bố trí hợp tác hoặc chuẩn bị nơi kiểm tra phù hợp (ví dụ như kho bãi, container…), hồ sơ sẽ bị trì hoãn hoặc yêu cầu bổ sung, làm chậm tiến trình thông quan.

Dịch vụ xin giấy phép kiểm dịch thực vật và động vật trọn gói 

Quy trình tiếp nhận – xử lý hồ sơ

Dịch vụ xin giấy phép kiểm dịch thực vật và động vật trọn gói giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và công sức. Quy trình thường bao gồm các bước sau:

Tiếp nhận hồ sơ và tư vấn miễn phí về các giấy tờ cần thiết, quy trình làm thủ tục.

Soạn thảo, kiểm tra hồ sơ chuẩn xác theo yêu cầu của cơ quan nhà nước để tránh sai sót và bị trả lại.

Nộp hồ sơ tại cơ quan kiểm dịch có thẩm quyền và theo dõi tiến trình xử lý hồ sơ.

Điều phối công tác kiểm tra thực tế, lấy mẫu, giám định nếu có yêu cầu.

Nhận giấy phép kiểm dịch và bàn giao cho khách hàng cùng hướng dẫn sử dụng đúng quy định.

Lợi ích khi sử dụng dịch vụ

Khi sử dụng dịch vụ, doanh nghiệp sẽ được:

Hỗ trợ chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, chính xác, đúng quy định pháp luật, giảm thiểu sai sót và rút ngắn thời gian xử lý.

Tiết kiệm chi phí và công sức đi lại, liên hệ với các cơ quan nhà nước.

Được tư vấn chi tiết các quy định liên quan đến kiểm dịch, bảo quản hàng hóa, giúp doanh nghiệp chủ động và đảm bảo an toàn pháp lý.

Hỗ trợ giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình xin cấp phép, tránh gián đoạn hoạt động xuất nhập khẩu.

Cam kết hỗ trợ sau cấp phép

Dịch vụ cung cấp cam kết hỗ trợ khách hàng sau khi nhận giấy phép như:

Tư vấn sử dụng giấy phép đúng mục đích và theo quy định pháp luật.

Hỗ trợ gia hạn giấy phép kiểm dịch khi cần thiết.

Hỗ trợ xử lý các tình huống liên quan đến kiểm dịch trong quá trình vận chuyển, lưu kho.

Đảm bảo khách hàng tuân thủ đúng các quy định để không bị phạt hay gặp rắc rối pháp lý.

Câu hỏi thường gặp khi xin giấy phép kiểm dịch 

Có thể xin giấy phép trước khi nhập hàng không?

Có. Doanh nghiệp hoàn toàn có thể làm thủ tục xin giấy phép kiểm dịch trước khi hàng hóa được nhập khẩu để chủ động trong việc thông quan. Tuy nhiên, hồ sơ cần chuẩn bị đầy đủ và chính xác, đặc biệt là các giấy tờ liên quan đến nguồn gốc, thành phần hàng hóa. Việc xin trước giúp giảm thiểu thời gian chờ đợi khi hàng về cảng.

Giấy chứng nhận kiểm dịch có cần khi tái xuất không?

Đối với một số mặt hàng, giấy chứng nhận kiểm dịch là bắt buộc khi tái xuất nhằm chứng minh hàng hóa đáp ứng tiêu chuẩn an toàn sinh học. Tuy nhiên, quy định cụ thể sẽ phụ thuộc vào loại hàng và quy định của nước nhập khẩu. Doanh nghiệp nên tham khảo kỹ luật lệ kiểm dịch của cả hai nước để đảm bảo tuân thủ.

Hàng hóa đã sơ chế có bắt buộc kiểm dịch?

Thông thường, hàng hóa đã qua sơ chế (như rửa sạch, đóng gói, chế biến) vẫn có thể cần phải kiểm dịch tùy theo tính chất và mức độ ảnh hưởng đến môi trường sinh học. Ví dụ, trái cây tươi đã rửa vẫn phải kiểm dịch để ngăn ngừa sâu bệnh lây lan. Doanh nghiệp nên tham khảo quy định cụ thể hoặc nhờ tư vấn chuyên nghiệp để xác định chính xác.

Giấy phép kiểm dịch thực vật và động vật không chỉ là điều kiện bắt buộc trong thủ tục xuất nhập khẩu, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng hàng hóa, an toàn sinh học và bảo vệ hệ sinh thái trong nước. Bằng cách hiểu rõ quy trình và hợp tác cùng dịch vụ hỗ trợ chuyên nghiệp, doanh nghiệp có thể tiết kiệm thời gian, tránh rủi ro vi phạm pháp luật và tối ưu hoạt động thương mại quốc tế.