Sản xuất phân bón có cần đánh giá tác động môi trường?

Sản xuất phân bón có cần đánh giá tác động môi trường? Đây là vấn đề pháp lý quan trọng mà các doanh nghiệp, cá nhân đầu tư vào lĩnh vực sản xuất phân bón cần đặc biệt lưu ý. Theo quy định tại Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành, các cơ sở sản xuất phân bón – đặc biệt là quy mô vừa và lớn – phải thực hiện đánh giá tác động môi trường (ĐTM) trước khi triển khai dự án. Việc lập ĐTM không chỉ là yêu cầu bắt buộc để được cấp phép đầu tư và xây dựng, mà còn giúp doanh nghiệp phòng ngừa rủi ro pháp lý, tránh bị xử phạt hoặc đình chỉ hoạt động. Trong bài viết này, Gia Minh sẽ phân tích rõ khi nào cần làm ĐTM, hồ sơ cần chuẩn bị và quy trình thực hiện theo quy định mới nhất.

Sản xuất phân bón có cần đánh giá tác động môi trường?

Khái niệm và mục đích của đánh giá tác động môi trường (ĐTM)

Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) là quy trình phân tích, dự báo tác động của dự án đầu tư đến môi trường tự nhiên, xã hội, kinh tế – từ đó đề xuất biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu. Trong ngành sản xuất phân bón – vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro về ô nhiễm không khí, nước, đất – ĐTM là thủ tục quan trọng, không thể bỏ qua.

Mục đích của ĐTM không chỉ là để đáp ứng yêu cầu pháp lý, mà còn giúp doanh nghiệp:

Dự báo rủi ro môi trường trước khi đầu tư

Lựa chọn vị trí, công nghệ, quy mô phù hợp

Xây dựng hệ thống xử lý chất thải hiệu quả

Tăng khả năng được duyệt hồ sơ cấp phép xây dựng, sản xuất

Việc không lập hoặc lập ĐTM sơ sài có thể dẫn đến bị đình chỉ hoạt động, phạt tiền hoặc không được cấp phép.

Các văn bản pháp lý quy định về ĐTM trong sản xuất phân bón

Các quy định về ĐTM trong ngành phân bón chủ yếu nằm trong:

Luật Bảo vệ Môi trường 2020

Nghị định 08/2022/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết thi hành Luật

Thông tư 02/2022/TT-BTNMT về đánh giá môi trường chiến lược, ĐTM

Theo đó, các dự án có tiềm năng gây tác động tiêu cực đến môi trường – như sản xuất hóa chất, phân bón – bắt buộc phải lập ĐTM nếu vượt ngưỡng quy mô do pháp luật quy định.

Phân loại dự án sản xuất phân bón theo mức độ phải lập ĐTM

Dự án sản xuất phân bón được phân loại như sau:

Phải lập ĐTM đầy đủ:

Nhà máy có công suất lớn

Sử dụng hóa chất có nguy cơ phát tán

Gần khu dân cư, nguồn nước

Chỉ cần kế hoạch bảo vệ môi trường:

Cơ sở quy mô nhỏ

Không dùng công nghệ phức tạp

Có hệ thống xử lý nội bộ, không xả thải ra môi trường

Doanh nghiệp nên nhờ đơn vị tư vấn môi trường chuyên nghiệp để đánh giá mức độ và hướng xử lý phù hợp.

Các trường hợp bắt buộc phải lập ĐTM khi sản xuất phân bón

Dự án có quy mô lớn – sử dụng hóa chất – rủi ro cao

Những nhà máy phân bón có quy mô lớn (ví dụ trên 10.000 tấn/năm), đặc biệt là sản xuất phân vô cơ, NPK, phân hóa học, thường sử dụng:

Acid mạnh

Chất phụ gia độc hại

Quy trình phản ứng sinh nhiệt, sinh khí

Đây là các yếu tố buộc doanh nghiệp phải lập ĐTM, nêu rõ biện pháp phòng ngừa cháy nổ, xử lý khí độc, bụi, nước thải và tiếng ồn.

Mở rộng quy mô sản xuất, cải tạo, nâng công suất

Luật Môi trường quy định rõ: các dự án nâng công suất hoặc cải tạo mở rộng nhà máy phải lập lại ĐTM nếu có thay đổi về công nghệ, sản lượng hoặc địa điểm. Điều này đảm bảo mọi thay đổi đều được kiểm soát tác động môi trường mới phát sinh.

Ví dụ: một nhà máy từ 2.000 tấn nâng lên 5.000 tấn/năm sẽ phải lập lại hoặc bổ sung báo cáo ĐTM.

Chuyển đổi công nghệ gây ảnh hưởng môi trường

Nếu doanh nghiệp thay đổi công nghệ sản xuất – ví dụ từ ủ truyền thống sang phun sấy công nghiệp, từ sản xuất phân hữu cơ sang phân vô cơ – thì hệ thống khí thải, nước thải cũng thay đổi theo.

Trong trường hợp này, cơ quan môi trường có thể yêu cầu đánh giá lại toàn bộ quá trình và lập ĐTM bổ sung trước khi cho phép hoạt động.

Trường hợp không bắt buộc lập ĐTM – chỉ cần kế hoạch bảo vệ môi trường

Không phải tất cả các cơ sở sản xuất phân bón đều phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM). Theo quy định hiện hành tại Luật Bảo vệ môi trường 2020, nhiều trường hợp chỉ cần lập kế hoạch bảo vệ môi trường, đặc biệt với quy mô nhỏ, không phát sinh chất thải nguy hại lớn hoặc nằm ngoài khu vực nhạy cảm về môi trường.

Dự án nhỏ – sản xuất thủ công – quy mô hộ gia đình

Cơ sở sản xuất phân bón có công suất nhỏ (dưới ngưỡng theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP) như:

Sản xuất bằng phương pháp ủ truyền thống, không cơ giới hóa.

Quy mô hộ cá thể hoặc hợp tác xã nhỏ lẻ.

Không sử dụng lò đốt, không có phát sinh nước thải công nghiệp nguy hại.

📌 Trường hợp này không bắt buộc lập ĐTM, chỉ cần thực hiện thủ tục kế hoạch bảo vệ môi trường.

Sử dụng nguyên liệu hữu cơ – công nghệ khép kín

Cơ sở sản xuất phân bón hữu cơ từ bã thải thực vật, phân chuồng, phế phẩm nông nghiệp…

Dây chuyền khép kín, có hệ thống xử lý khí – nước tuần hoàn, không xả ra môi trường.

Không sử dụng hóa chất nguy hại thuộc danh mục kiểm soát.

👉 Cơ quan chức năng sẽ căn cứ vào quy mô, công nghệ, nguy cơ phát sinh chất thải để quyết định cấp phép theo hình thức đơn giản hơn.

Trình tự lập kế hoạch bảo vệ môi trường thay cho ĐTM

Chuẩn bị hồ sơ: gồm bản kế hoạch bảo vệ môi trường, bản vẽ mặt bằng, sơ đồ thoát nước – xử lý khí – chất thải.

Nộp hồ sơ tại Phòng TN&MT hoặc Sở TN&MT (tùy quy mô và địa phương).

Thẩm định và xác nhận kế hoạch: thời gian từ 10–15 ngày làm việc.

✅ Sau khi được xác nhận, doanh nghiệp được phép triển khai hoạt động mà không cần lập ĐTM.

Tham khảo: Mẫu hợp đồng gia công phân bón – Hướng dẫn soạn thảo và lưu ý pháp lý 2025

Hồ sơ và trình tự lập báo cáo ĐTM cho nhà máy phân bón

Đối với các nhà máy sản xuất phân bón có quy mô vừa – lớn, sử dụng công nghệ hiện đại, phát sinh chất thải công nghiệp hoặc hóa chất độc hại, việc lập báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) là bắt buộc theo luật định.

Thành phần hồ sơ đánh giá tác động môi trường

Văn bản đề nghị thẩm định ĐTM.

Báo cáo đánh giá tác động môi trường theo mẫu (theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP).

Thuyết minh công nghệ, sơ đồ dây chuyền sản xuất.

Bản đồ hiện trạng và ranh giới của nhà máy (tỷ lệ 1/500 hoặc 1/1000).

Tài liệu pháp lý liên quan: giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyết định chủ trương đầu tư (nếu có).

📌 Tùy vào cấp độ tác động và vị trí địa lý, hồ sơ có thể phải bổ sung bản khảo sát khí – nước – đất nền.

Cơ quan thẩm định và quy trình xét duyệt

Nộp hồ sơ tại Sở TN&MT hoặc Bộ TN&MT (nếu thuộc dự án nhóm I).

Cơ quan tiếp nhận tổ chức hội đồng thẩm định, có sự tham gia của chuyên gia môi trường, đại diện UBND xã/phường.

Chủ đầu tư trình bày ĐTM trước hội đồng.

Nhận kết luận, chỉnh sửa bổ sung (nếu có) và được cấp quyết định phê duyệt ĐTM.

⏱️ Thời gian xử lý từ 30–45 ngày làm việc tùy vào mức độ phức tạp.

Mẫu biểu, sơ đồ và bản vẽ kỹ thuật bắt buộc

Biểu mẫu mô tả quy trình sản xuất, lưu lượng chất thải, hóa chất sử dụng.

Sơ đồ mặt bằng tổng thể, vị trí lắp đặt hệ thống xử lý khí – bụi – nước thải.

Kế hoạch quản lý rủi ro sự cố môi trường: tràn hóa chất, cháy nổ, rò rỉ…

👉 Thiếu bản vẽ kỹ thuật và sơ đồ chi tiết là lý do phổ biến khiến hồ sơ ĐTM bị trả về.

Thời gian và chi phí lập đánh giá tác động môi trường

Thời gian trung bình hoàn thành từ khi nộp hồ sơ

Thời gian lập và thẩm định Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) cho dự án sản xuất phân bón thường kéo dài từ 30 – 45 ngày, tùy vào quy mô và mức độ phức tạp của dự án. Quy trình gồm các bước:

Khảo sát thực tế tại địa điểm xây dựng

Thu thập thông tin, số liệu môi trường

Soạn thảo báo cáo ĐTM đầy đủ theo biểu mẫu

Trình thẩm định tại Sở Tài nguyên và Môi trường hoặc Bộ TN&MT

Ngoài ra, nếu cần họp hội đồng thẩm định hoặc chỉnh sửa hồ sơ theo góp ý, thời gian có thể kéo dài hơn. Vì vậy, nên lập ĐTM càng sớm càng tốt, trước khi xin giấy phép xây dựng hoặc giấy phép sản xuất.

Phí nhà nước – phí thuê đơn vị lập ĐTM

Chi phí lập ĐTM bao gồm hai phần:

Phí thẩm định nhà nước:

Được quy định tại Thông tư 02/2022/TT-BTC

Dao động từ 5 – 25 triệu đồng, tùy cấp độ thẩm quyền và quy mô dự án

Phí thuê đơn vị lập ĐTM chuyên nghiệp:

Tùy vào loại hình sản xuất phân bón (hữu cơ, NPK, vô cơ, vi sinh)

Mức phí từ 20 – 80 triệu đồng hoặc cao hơn nếu yêu cầu khảo sát chi tiết, phối hợp đa ngành

Lưu ý: Chỉ những đơn vị được cấp phép, có đội ngũ chuyên môn môi trường mới được phép lập báo cáo ĐTM hợp lệ.

Các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí lập ĐTM

Chi phí lập ĐTM thay đổi tùy vào nhiều yếu tố như:

Quy mô nhà máy: sản lượng càng lớn thì ĐTM càng phức tạp

Loại công nghệ sử dụng: công nghệ phát sinh khí thải, hóa chất sẽ cần mô phỏng, tính toán chi tiết hơn

Vị trí dự án: nếu nằm gần khu dân cư, sông suối, rừng đặc dụng thì bắt buộc lập ĐTM nâng cao

Yêu cầu cấp bách về thời gian: dịch vụ gấp sẽ có phí cao hơn

Chọn đơn vị tư vấn uy tín là cách tiết kiệm chi phí lâu dài, tránh phải sửa đổi nhiều lần.

Hậu quả nếu không lập ĐTM đúng quy định khi sản xuất phân bón

Bị xử phạt hành chính – đình chỉ dự án

Theo Điều 236 Luật Bảo vệ Môi trường 2020, tổ chức vi phạm quy định lập ĐTM có thể bị xử phạt:

Phạt tiền từ 100 – 500 triệu đồng

Buộc dừng thi công – đình chỉ hoạt động

Yêu cầu khắc phục hậu quả và lập lại báo cáo đầy đủ

Ngoài ra, nếu cố tình hoạt động khi chưa có ĐTM sẽ không được đưa vào vận hành chính thức và có thể bị công bố trên các phương tiện truyền thông.

Không được cấp phép xây dựng – không được nghiệm thu

Một số loại giấy phép sẽ không được cấp nếu chưa có ĐTM hợp lệ, bao gồm:

Giấy phép xây dựng nhà xưởng

Giấy phép sản xuất phân bón

Công bố lưu hành sản phẩm, chứng nhận hợp quy

Hồ sơ môi trường là điều kiện bắt buộc để được nghiệm thu hoàn công, đặc biệt trong dự án có nguồn vốn đầu tư lớn.

Ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp và trách nhiệm pháp lý

Không lập ĐTM hoặc lập sơ sài, “copy – paste” dễ bị:

Từ chối hồ sơ pháp lý liên quan đến sản phẩm

Đối thủ cạnh tranh tố cáo gây áp lực truyền thông

Thiệt hại kinh tế nghiêm trọng nếu bị thu hồi giấy phép

Quan trọng hơn, nếu để xảy ra sự cố môi trường, doanh nghiệp phải chịu hoàn toàn trách nhiệm hình sự – dân sự, ảnh hưởng đến uy tín thương hiệu và khả năng vay vốn đầu tư.

👉 Gia Minh cam kết hỗ trợ lập báo cáo ĐTM nhanh – đúng chuẩn – tiết kiệm, đồng hành cùng doanh nghiệp trong toàn bộ hành trình đầu tư và sản xuất phân bón đạt chuẩn pháp lý.

Dịch vụ tư vấn lập đánh giá tác động môi trường cho nhà máy phân bón tại Gia Minh

Tư vấn miễn phí, khảo sát thực tế ban đầu

Trước khi lập hồ sơ, Gia Minh:

Tư vấn miễn phí về trách nhiệm lập ĐTM hoặc chỉ cần kế hoạch bảo vệ môi trường.

Cử chuyên viên khảo sát thực tế, đo lường yếu tố môi trường tại vị trí xây dựng nhà máy.

Phân tích quy mô sản xuất, công nghệ, vị trí địa lý để xác định mức độ tác động môi trường và cơ quan có thẩm quyền thẩm định.

👉 Giai đoạn này giúp xác định chính xác phạm vi báo cáo và tiết kiệm thời gian xử lý sau này.

Soạn thảo hồ sơ – thực hiện báo cáo theo đúng mẫu

Lập báo cáo ĐTM đầy đủ theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP và các biểu mẫu kỹ thuật.

Soạn thảo: bản thuyết minh quy trình, sơ đồ dây chuyền sản xuất, hệ thống xử lý môi trường, bản đồ vị trí nhà máy, phiếu khảo sát nền địa chất – nước – khí.

Hỗ trợ khách hàng tham gia buổi thẩm định và hoàn tất các thủ tục điều chỉnh (nếu có yêu cầu từ Hội đồng thẩm định).

📌 Hồ sơ đảm bảo đúng biểu mẫu – đầy đủ – chặt chẽ – không bị trả lại.

Cam kết nhanh – đúng luật – bảo mật thông tin

Thời gian hoàn thiện hồ sơ chỉ từ 15–25 ngày (tùy loại nhà máy và vị trí).

Cam kết đúng luật, đúng quy trình, không phát sinh chi phí ẩn.

Bảo mật tuyệt đối thông tin công nghệ, quy trình sản xuất và dữ liệu kinh doanh.

✅ Gia Minh đồng hành đến khi có quyết định phê duyệt ĐTM chính thức từ cơ quan nhà nước.

Câu hỏi thường gặp về ĐTM nhà máy phân bón

Đã xây dựng nhà máy rồi có lập ĐTM được không?

Có. Tuy nhiên:

Theo quy định, ĐTM phải được lập trước khi triển khai xây dựng nhà máy.

Nếu nhà máy đã xây dựng, doanh nghiệp vẫn có thể lập báo cáo ĐTM nhưng sẽ phải bổ sung:

Tài liệu giải trình lý do chưa lập ĐTM đúng thời điểm.

Biện pháp khắc phục đã áp dụng (nếu đã vận hành thử).

Trường hợp đã vận hành không phép, doanh nghiệp có thể bị xử phạt vi phạm hành chính.

📌 Nên liên hệ ngay với đơn vị chuyên nghiệp như Gia Minh để được hỗ trợ giảm nhẹ rủi ro.

Bao lâu thì phải cập nhật hoặc lập lại báo cáo ĐTM?

Nếu có thay đổi quy mô, công suất, công nghệ sản xuất hoặc địa điểm nhà máy, doanh nghiệp phải lập lại hoặc điều chỉnh ĐTM.

Luật hiện hành không yêu cầu lập lại theo thời gian cố định, nhưng:

Sau mỗi lần điều chỉnh dự án đầu tư hoặc thay đổi sản phẩm, doanh nghiệp bắt buộc cập nhật.

Nếu để quá lâu, cơ quan thanh tra môi trường có thể yêu cầu kiểm tra đột xuất.

👉 Việc chủ động cập nhật giúp tránh bị xử phạt hoặc đình chỉ hoạt động.

Có thể thuê đơn vị ngoài thực hiện ĐTM không?

Có. Và đây là hình thức phổ biến nhất hiện nay.

Theo quy định, đơn vị lập báo cáo ĐTM phải có chức năng tư vấn môi trường, có đội ngũ chuyên gia và cán bộ chuyên môn được công nhận.

Doanh nghiệp không có năng lực nội bộ có thể ủy quyền toàn bộ cho đơn vị như Gia Minh thực hiện từ khảo sát, lập hồ sơ, đến hỗ trợ thẩm định.

✅ Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật.

Sản xuất phân bón có cần đánh giá tác động môi trường? Câu trả lời là “Có” đối với hầu hết các dự án quy mô vừa và lớn. ĐTM không chỉ là yêu cầu bắt buộc để được cấp phép xây dựng và vận hành, mà còn giúp doanh nghiệp kiểm soát rủi ro, tuân thủ pháp luật và nâng cao hình ảnh thương hiệu. Nếu bạn đang có kế hoạch đầu tư vào lĩnh vực phân bón, hãy liên hệ Gia Minh để được tư vấn đánh giá tác động môi trường trọn gói, đảm bảo nhanh – chuẩn – đúng quy định.